سند اوقافی چیست؛ چه تفاوتی با سند ملکی دارد؟
یکی از مزایای سند وقفی این است که افرادی که بودجه کمی دارند با خرید این املاک، نه فقط میتوانند صاحب ملک شوند، بلکه اگر ملک اوقافی را به صورت زمین خریداری کنند امکان دریافت وام و ساخت و ساز روی آن وجود دارد.
برخی از املاک دارای سند اوقافی هستند. اما غالباً افراد نسبت به خرید و فروش این نوع ملک تردید دارند و تفاوت این سند را با سند ملکی تشخیص نمیدهند. در مجله دلتا به سؤالاتی در خصوص املاک موقوفه پاسخ داده شده است.
تعریف املاک موقوفه
در واقع املاک موقوفه به املاکی گفته میشود که زمین آن توسط شخصی وقف شده است و اداره اوقاف در ازای اقساط ۹۹ ساله آن را به افراد دیگر اجاره داده و درآمد حاصله را صرف امور مربوطه میکند. مبالغ اقساط مذکور در طول سال خیلی زیاد نیست. توجه به این نکته لازم است که منظور از پرداخت اقساط ۹۹ ساله به معنای اجاره به شرط تملیک نیست. این املاک دارای سند هستند و هیچ مشکلی هم برای خرید و فروش خانه، رهن و اجاره آپارتمان و حتی ساخت و ساز در زمین آن ها وجود ندارد. املاک اوقافی در شهرهای مختلف ایران وجود دارد و املاکی که این سند را دارند با قیمت کمتری معامله میشوند و همین موضوع باعث شده است تا برخی نسبت به خرید چنین ملک هایی شک و تردید داشته باشند اما شایان ذکر است که املاک وقفی به این معنا نیست که در صورت خریداری، در آینده شخصی به عنوان مدعی بتواند آن را از مالک پس بگیرد. یکی از مزایای سند وقفی این است که افرادی که بودجه کمی دارند با خرید این املاک، نه فقط میتوانند صاحب ملک شوند، بلکه اگر ملک اوقافی را به صورت زمین خریداری کنند امکان دریافت وام و ساخت و ساز روی آن وجود دارد.
تفاوت سند وقفی با سند ملکی در چیست؟
سند اوقافی با سند ملکی تفاوت هایی دارد که پیش از تصمیم گیری در خرید، باید به آن ها دقت شود. این تفاوت ها در زیر شرح داده شده است.
۱. سند وقفی به مالک اختیار کامل نمیدهد و علاوه بر اقساطی که به صورت سالانه باید به اداره اوقاف پرداخت شود، بعد از ۹۹ سال درباره اجاره مجدد ملک اوقافی تصمیم گیری خواهد شد. در واقع میتوان گفت برای هر کاری از جمله نقل و انتقال، مالک باید اجازه اوقاف را داشته باشد.
۲. املاکی که این برگه را دارند دارای سند اعیان (ساختمان) و اجاره نامه عرصه (زمین) ملک موقوفه هستند و در واقع خریدار حق مالکیتی روی زمین ندارد و فقط مالک ساختمان خواهد بود.
۳. یکی از تفاوت های این سند با سند ملکی این است که بدون مجوز از اداره اوقاف امکان خرید و فروش ندارد، بلکه درباره هر گونه تغییری در املاک اوقافی باید چندین مرحله به اداره اوقاف مراجعه شود.
۴. اسناد ملکی شش دانگ هستند و به صورت تک جلد یا چند جلد در اختیار مالکان قرار میگیرد. در واقع چه مالک یک نفر باشد یا چند نفر، نام آن ها در هر سند که دارای شماره پلاک ثبتی مجزاست، درج میشود و پلاک مذکور و هویت مالک به سادگی از طریق اداره ثبت اسناد و املاک قابل رهگیری است.
۵. در سند ملکی هر فرد یک سند شش دانگ یا به اندازه سهم خود سند دفترچه ای با سند منگوله دار دارد و نباید منگوله دست خورده باشد. در سند ملکی حدود اربعه از چهار طرف شمال، جنوب، شرق و غرب مشخص شده است. نقل و انتقال سند ملکی باید در دفاتر اسناد رسمی انجام شود و غیر از آن اعتبار قانونی ندارد.
۶. هنگام معامله ملک وقفی، علاوه بر اداره ثبت اسناد، باید از اداره اوقاف نیز استعلامات لازم گرفته شده و در نهایت نکات مربوط به معاملات املاک اوقافی نیز رعایت شود.
۷.ارزش سند ملکی در حدود ۲۰ درصد بیشتر از سند اوقافی است.
۸ . در سند اوقافی مالک صرفاً مستأجر موقوفه است و مالک ساختمان شناخته میشود.
میزان اجاره املاک اوقافی
در خصوص میزان اجاره املاک اوقافی باید اذعان داشت، هزینه اجاره ای که باید بابت این گونه املاک پرداخت شود خیلی زیاد نیست. به عنوان مثال برای یک زمین ۲۰۰ متری در منطقه ای از تهران در سال 1398 حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان بوده که باید به اداره اوقاف پرداخت شود.
شرایط اجاره ملک موقوفه
شرایط عمومی اجاره ملک موقوفه همان شرایطی است که در همه ی قراردادهای اجاره وجود دارد. و شرایط خاص اجاره اموال موقوفه نیز شرایطی است که خاص وقف است و در موارد دیگر کاربرد ندارد.
یکی از مهمترین و شایع ترین طرق ایجاد درآمد برای موقوفه، اجاره دادن بخشی از آن ،جهت افزایش درآمد و صرف آن در اجرای نیات واقف است.در عین حال مباشران اداره اموال موقوفه باید مصلحت موقوفه را رعایت نمایند .وچنانچه با اجاره دادن موقوفه استفاده از منافع در جهت نیت واقف متعذر میگردد نباید موقوفه به اجاره واگذار شود.
به عنوان مثال : اگر مسجدی وقف گردد .و هدف واقف از وقف مسجد، واگذاری ثمره آن که همانا انتفاع مسلمین از مسجد است. لذا متولی نمی تواند آن مسجد را اجاره دهد .ولی اگر هدف واقف انتفاع مستقیم موقوف علیهم از منافع وقف نباشد اشکالی در اجاره دادن عین موقوفه نیست.
ممکن است واقف در وقفنامه شرط خاصی راجع به نحوه اجاره موقوفه گذاشته باشد. چنانچه آن شرط خلاف مقتضای ذات عقد نباشد، صحیح و شرط لازم الرعایه است. و متولی نمی تواند خلاف آن عمل نماید.در حقیقت تنها پیش شرط آن ،رعایت مصلحت و غبطه وقف است. و چنانچه متولی به مصلحت وقف عمل کند می تواند عین موقوفه را به هر مدت که صلاح می داند اجاره دهد. بنابراین متولی به عنوان موجر محسوب می گردد.
لازم به ذکر است که…
*متولی نماینده وقف می باشد و با رعایت مصلحت وقف می تواند آن را اجاره دهد .و با توجه به اینکه متولی مدیر موقوفه است لذا با فوت او اجاره منفسخ یا باطل نمی گردد.
*متولی نمی تواند خود مستأجر موقوفه باشد. چرا که در اینصورت هم موجر خواهد بود هم مستأجر .لذا صحیح نمی باشد .مگر اینکه در وقفنامه چنین شرطی شده باشد و این اجازه به متولی داده شده باشد.
مال الاجاره موقوفه
اگر واقف ترتیبی برای تعیین مال الاجاره موقوفه نداده باشد باید متولی مصلحت وقف را رعایت نماید .و امکان تعدیل اجاره بها موقوفه را در عقد قرارداد اجاره بیاورد.
طبق ماده 2 آئین نامه لایحه قانونی تجدید قرارداد و اجاره املاک و اموال موقوفه مصوب 1358 هیأت وزیران مقرر داشته است اجاره بهای املاک مورد اجاره و متصرفی موقوفه به شرح زیر تعیین می شود:
“1)املاک و مستغلات مشمول قانون روابط موجر و مستأجر مصوب 1356 براساس اجاره بهای قبلی و احتساب درصد شاخص کل بهای کالا و خدمات مصرفی است که همه ساله از طرف بانک مرکزی ایران منتشر می گردد.
2)در محل های که قانون موجر و مستأجر اجرا نشده و یا درصد شاخص از طرف بانک مرکزی تعیین و اعلام نگردیده اجاره عادله عبارتست از 8 درصد ارزش معاملاتی عرصه و ده درصد ارزش معاملاتی اعیانی که از طرف وزارت امور اقتصادی و دارایی تعیین و تصویب شده یا می شود.”
تبصره 3 ماده مزبور: “نسبت به املاک مزروعی و باغات اعم از شهری و روستایی که فاقد ارزش معاملاتی است میزان اجاره عادله با جلب نظر کارشناسی تعیین خواهد شد که اجاره برآوردی 6% ارزش ارزیابی شده خواهد بود.”
مدت در قرارداد اجاره موقوفه
در صورت قید مدت اجاره در وقفنامه، به همان نحو عمل خواهد شد. و در غیر اینصورت متولی بنا به مصلحت و غبطه وقف عمل خواهد کرد.
اگر متولی عین موقوفه را برای مدت طویلی اجاره داده باشد. و مصلحت عین موقوفه را رعایت نکرده باشد متصدیان بعدی می توانند اجاره را فسخ نمایند .ولی اگر رعایت مصلحت عین موقوفه شده باشد متصدیان بعدی اعم از موقوف علیهم و غیر آنها، حق فسخ نخواهند داشت.
مدت قراردادهای اجاره موقوفه پیش از انقلاب
در زمان پیش از انقلاب برخی موقوفات را با اجاره های طویل المدت(99 ساله) واگذار می نمودند. و طبق ماده 20 قانون اوقاف مصوب 1354 اجاره زائد بر 10 سال مشروط به موافقت شورای عالی اوقاف بود. اجاره های طویل المدت احتمال ایجاد تضییع حقوق موقوفه را فراهم ساخته و بخصوص با افزایش مال الاجاره ناشی از تورم بخش زمین و بلکه خود قانون در مواردی به آن دامن می زند. برابر ماده 2 از مواد الحاق شده به قانون اصلاحات اراضی 1341/10/30 املاک موقوفه عام با در نظر گرفتن منافع وقف به اجاره طویل المدت 99 سال به زارعین همان موقوفه اجاره نقدی داده می شود.
مدت قراردادهای اجاره موقوفه پس از انقلاب
به دلیل جلوگیری از تضییع هر گونه حق در موقوفات ،قواعد خاصی در محدودیت مدت مذکور وضع گردیده است. از آن جمله ماده 1 لایحه قانونی تجدید قرارداد و اجاره املاک و اموال موقوفه مصوب 1358/04/02 که طبق این ماده از این تاریخ کلیه اسناد و قراردادهای منعقده بین مستأجرین و اوقاف، فسخ و به مستأجرین اخطار داده شده که ظرف 3 ماه از تاریخ تصویب این لایحه جهت روشن نمودن وضعیت املاک استیجاری و متصرفی خود و تأدیه اجاره بهای گذشته و تنظیم اسناد جدید اجاره به نرخ عادله روز به اداره اوقاف محل وقوع ملک مراجعه نمایند. در صورت عدم مراجعه و انقضای مهلت مقرره اداره اوقاف از ادامه استفاده و تصرفات غیرقانونی آنها جلوگیری نموده و با خلع ید از مستأجرین، موقوفه را به اشخاص متقاضی واگذار می کند و کلیه مطالبات موقوفه را نیز از مستأجر یا متصرف قبلی و یا از محل فروش و واگذاری اعیانی متعلق به آنها دریافت می دارد.
طبق این قانون اجاره بیش از ده سال باید با جلب موافقت سرپرست سازمان اوقاف باشد. و در برخی از قراردادهای اجاره متولی متعهد می گردد پس از انقضای مدت اجاره آن عقد اجاره را تجدید نماید.
اقدام دیگری که پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در جهت احیای امر وقف و اعاده ی حقوق موقوفات از دست رفته، انجام گرفت و اثرات مثبت زیادی در این زمینه داشت. اصل 49 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بود که در این اصل دولت موظف شده است ثروتهای ناشی از ربا، غصب، رشوه، اختلاس، سرقت، قمار و سوء استفاده از موقوفات و… را گرفته و به صاحب حق رد کند. مجلس شورای اسلامی ایران را که شامل 15 ماده و پنج تبصره بود تصویب و جهت اجرا به دولت ابلاغ کرد.
به موجب ماده 3 این قانون قوه ی قضائیه مکلف شده است که در مرکز هر یک از استانهای کشور و شهرها که لازم بداند شعبه ای از دادگاه قانونی را جهت رسیدگی و ثبوت شرعی دعاوی موضوع اصل 49 قانون اساسی معین نماید تا برابر مفاد همین قانون در احقاق حقوق موضوع این اصل از جمله، سوء استفاده از موقوفات اقدام نماید و از تاریخ تصویب این قانون، به موارد بسیاری از سوء استفاده موقوفات رسیدگی و حقوق آن ها به موقوفه مسترد گردیده است و این دادگاه ها هم اکنون نیز مشغول فعالیتند. البته این انتظار وجود دارد که به سرعت عمل و قاطعیت خود بیفزایند.
اجاره ملک وقفی پس از ابطال سند مالکیت
پس از ابطال سند مالکیت در مواردی که مال موقوفه قابل اجاره باشد و متصرف تقاضای اجاره کند با رعایت مصلحت وقف قرارداد اجاره با متصرف موقوفه تنظیم خواهد شد.
پس از ابطال انتقالات بعد از وقف اداره اوقاف و امور خیریه یا متولی وقف متصرف را برای تنظیم سند اجاره دعوت می نماید و در صورتی که متصرف ظرف 30 روز از تاریخ ابلاغ برای تنظیم سند اجاره مراجعه نکند، به ترتیب زیر اقدام خواهد شد:
- از متصرف قبلی خلع ید شده باشد و مال موقوفه با در نظر گرفتن صرفه و صلاح وقف یا به اصطلاح فقهی غبطه، به داوطلبان دیگر اجاره داده خواهد شد.
- در صورتی که در مورد میزان حقوق مکتسب(مالکیت اعیان، تحجیر، حقوق کسب و پیشه، حق نسق زارعان، حفر چاه و…) قبلی بین او و اداره اوقاف یا متولی اختلافی به وجود آید از طریق مراجع قضائی تعیین تکلیف خواهد شد. دادگاه این گونه موارد را در خارج از نوبت رسیدگی و به صدور حکم مبادرت می نماید.
- در صورتی که موقوفات به هر نحوی در رهن یا وثیقه و یا تأمین و بازداشت اشخاص ثالث قرار گرفته باشد که در این صورت، به تبع ابطال اسناد مالکیت آزاد خواهد شد.
- در صورتی که خریدار زمین یا خانه موقوفه ای بدون اطلاع از وقفی بودن خانه یا زمین اقدام به خرید کرده باشد، مانع ابطال سند مالکیت نیست و خریدار می تواند برای دریافت خسارت به فروشنده رجوع کرده و در صورتی که متصرف تقاضای اجاره نماید سازمان اوقاف می تواند با متصرف اجاره تنظیم نماید.
در حالت کلی نیز در خصوص اجاره مال وقفی، به چند نکته دقت داشته باشیم:
مال وقفی را اگر به دلایلی نظیر اینکه بین موقوف علیهم اختلاف پیش آید و یا اینکه احتمال از بین رفتن مال وجود داشته باشد بفروشند، میبایست پول آنرا به نزدیکترین منظور واقف در وقف صرف کنند، اما از آنجا که با اجاره دادن مال وقفی و بهره بردن از آن مال همچنان موجود میماند لذا اجاره دادن مال موقوفه هیچ اشکالی ندارد.
مطابق تبصره 1 ماده واحده مصوب 5 بهمن 1371 پس از ابطال سند مالکیت در مواردی که موقوفه قابل اجاره باشد و متصرف تقاضای اجاره کند با رعایت مصلحت وقف و حقوق مکتسبه متصرف قرارداد اجاره با متصرف تنظیم خواهد شد.
تخلیه ملک اوقافی
دراملاک اوقافی،متولی نماینده وقف تلقی شده و بارعایت مصلحت وقف میتواند آن را اجاره دهد.مستاجر هم کسی است که به موجب عقد اجاره ،مالک منافع عین مستاجره درمدت اجاره میگردد.
عقد اجاره عقدی رضایی است.اما به جهت رعایت مصلحت وقف،قواعدی خاص وضع گردیده است که به برخی ازآنها اشاره میگردد:
۱ـ خسارت احتمالی حتی الامکان به عهده مستاجر میباشد.
۲ـ ازمستاجر باید ضامن معتبر ویا وثیقه مناسب برای تادیه حقوق موقوفه وتخلیه وتحویل آن درپایان مدت اخذ شود.
۳ـ حق انتقال مورداجاره ازطرف مستاجر به غیرحسب مورد موکول به موافقت کتبی متولی و ادارات حج و اوقاف وامورخیریه باشد.
۴ـ مدت اجاره نباید بیش از۱۰سال باشد مگر با جلب موافقت سازمان.
۵ـ ازپیشنهاد دهندگان برابر۱۰٪قیمت پایه ای که بانظرکارشناس یاخبره برای انجام مزایده تعیین میشود به عنوان سپرده اخذشود.
۶ـ حداقل مال الاجاره براساس نظرکارشناس رسمی یاخبره محلی وبه نرخ عادله روز وسایر شرایط لازم درآگهی مزایده قیدگردد.
۷ـ اجاره نامه باید رسمی و درمواردیکه تنظیم قرارداد اجاره نامه رسمی میسر نیست،قرار تنظیم شود.
نحوه تخلیه ملک اوقافی
درخواست تخلیه مورد اجاره درقانون روابط موجر ومستاجر سال۱۳۷۶به چه شکل است؟
درخواست تخلیه مورد اجاره درقرارداد اجاره باید تابع شرایط شکلی مندرج درقانون روابط موجر ومستاجر مصوب۱۳۷۶باشد.وبدون نیاز به تقدیم دادخواست وصرفا باتقدیم درخواست کتبی صورت میگیرد.اما درصورتیکه قرارداد اجاره بدون رعایت شرایط شکلی مذکور،یعنی وجود۲ نفر شاهد امضاءکننده ذیل قرارداد تنظیم شده باشد.امکان استفاده ازتسهیلات مندرج درقانون روابط موجر ومستاجر درتقدیم درخواست کتبی فراهم نبوده است.وبه ناچار میبایست نسبت به ارائه دادخواست اقدام نمایند.
موسسه حقوقی بین المللی دادپویان حامی
چند نکته مهم حتما بخوانید:
درباره خرید و فروش - رهن و اجاره املاک - واحد اداری و تجاری - انبار - سالن - سوله - کارگاه و کارخانه ...
هلدینگ املاک صنعتی مخصوص و پایتخت مفتخر است با سالها تجربه و روابط نزدیک با شرکتها و کارخانجات و دفاتر معتبر و بنام اداری مفتخر است با معرفی بهترین برندهای تولیدی و خدماتی کشور و خریداران و مستاجران تایید شده از سوی دفتر در کوتاه ترین زمان ممکن شما را به نتیجه دلخواهتان رسانده و رضایت طرفین قرارداد را جلب نموده و بتوانیم به بهترین شکل ممکن قراردادی بی نقص زیر نظر مجربنرین مدیران حقوقی انجام داده و شما را از دغدغه موجر و مستاجر - خریدار و فروشنده آزاد و به نتیجه مطلوب برسانیم.
اعتماد از شما = کار از ما
کافیست فقط یکبار به ما اعتماد کنید تا سالها با ارائه بهترین خدمات و رضایتمندی شما عزیزان در کنار هم باشیم.
نکات مهم در اجاره تجاری - اداری - صنعتی - انبار - سالن - سوله - کارگاه - کارخانه
در اجاره املاک مسکونی، تجاری، اداری، صنعتی، انبار ، سالن، سوله باید مدت اجاره معین باشد والا اجاره باطل است.
معیارهای زیر در اجاره کردن یک ملک تجاری بسیار اهمیت دارند:
1- کاربری ملک؛
2- نوع ملک و منطقهی آن؛
3- متراژ ملک؛
4- حداکثر بودجه؛
5- دسترسیها.
بسته به نوع کاربری ملکی که میخواهید اجاره کنید باید بهدنبال ویژگیهای مناسب آن باشید. مثلا اگر میخواهید ملک را بدل به مغازه و رستوران کنید، باید دقت کنید که جمعیت خریدار در محل ملک مورد نظر زیاد باشد، میتوانید به رفتوآمد افراد، دسترسیها یا وجود مراکز خرید دیگر در آن اطراف توجه کنید.اگر میخواهید ملکی را برای دایر کردن یک شرکت اجاره کنید شاید وجود فروشگاههای مختلف چندان اهمیتی نداشته باشد، در عوض به موقعیت اداری ملک مورد نظر، دسترسیها، ترافیک و … بیشتر توجه کنید.
هر هدفی که از اجارهی ملک تجاری دارید باید به ویژگیهای منطقهای که ملک در آن قرار گرفته است به خوبی توجه کنید. باید ببینید که آیا مشتریان تجاری شما یا مخاطبان کسبوکارتان در محل ملک مورد نظر تردد دارند یا خیر.
انواع کاربری ملک:
4- کاربری تجاری
5- کاربری صنعتی
در برگیرنده هر نوع زمین یا ساختمانی که مجوز هرگونه فعالیت صنعتی اعم از تولید، انبار و یا توزیع را داشته باشد از قبیل کارخانجات، تعمیرگاهها و کارگاههای تولیدی ، میشود.این نوع از املاک اکثراً در شهرک های صنعتی و یا مناطق خارج شهرها قرار دارند.حتی اگر بر اثر گسترش شهر، چنین ملکی داخل آن واقع گردد، معمولاً توسط دستگاههای مسئول و ذی ربط، حکم انتقال آن به خارج شهر داده میشود.
7- کاربری معدن
8- کاربری ورزشی
10- کاربری حمل و نقل
11- کاربری آموزشي
12- کاربری فضای سبز
17- فاقد کاربری
باید به نوع ملکی که اجاره میکنید نیز دقت داشته باشید. آیا ملک مورد نظر شما برای راهاندازی اداره و شرکت اجاره خواهد شد یا قصد ایجاد مرکز تفریحی، فروشگاه، رستوران و … را دارید. باید ببینید که ملک اجارهای برای هدف شما مناسب است یا خیر. ضمن اینکه راهاندازی کسبوکار شما در مکانی که اجاره میکنید، باید از نظر قانونی فاقد مشکل باشد. ملک تجاری، تفریحی، مسکونی، اداری و… ملزومات و ویژگیهای خاص خود را دارد.
باید متناسب با نوع کسبوکار یا هدفی که از اجاره ملک دارید، اندازه آن را تخمین بزنید. مثلا اگر قصد ایجاد اداره یا رستوران دارید باید به ترتیب تعداد کارکنان و مشتریان را برای هر یک از اهداف خود تخمین بزنید و مقدار فضایی که به هر فرد تعلق می گیرد را برآورد کرده و سپس تعداد را در فضای برآورد شده ضرب کنید.
باید دقت کنید که بودجهی مورد نظر شما برای اجارهی ملک به چه میزان است. قیمت ملک تجاری در منطقهی دلخواهتان متری چند است. علاوه بر این باید از افزایش درصد سالانهی اجاره نیز آگاه باشید و آن را برای تنظیم بودجهی سالیانهتان با درآمد و سرمایه خود بسنجید.
دسترسی مشتریان، ارباب رجوعان یا دسترسی شما به نقاط مختلف شهر و وسایل نقلیه (در صورت استفادهی مسکونی از ملک)، نکتهی بسیار مهمی است که باید آن را در زمان اجاره کردن در نظر بگیرید. مثلا اگر میخواهید ملکی را بهعنوان رستوران و فستفود و… اجاره کنید باید به پارکینگ فکر کنید. و به ازای هر ۳ مشتری یک خودرو در نظر بگیرید تا حدود مساحت پارکینگ لازم برای کسبوکارتان را تخمین بزنید.
علاوه بر آن بعضی کسبوکارها نیازمند منطقه و محیطی پرتردد برای جذب مشتری هستند. به این نیز فکر کنید.
برای اجارهی ملک تجاری عجله نکنید حداقل ۴ تا ۵ ملک را بازدید کنید. با این کار دید خوبی نسبت به منطقه، معامله، قیمتها و … پیدا خواهید کرد. ضمن اینکه در حین بازدیدها مشاورین املاک نیز با خواستههایتان بیشتر آشنا میشوند و میتوانند گزینههای مناسبتری را به شما پیشنهاد کنند.
عقد اجاره
عقد اجاره به عنوان یکی از پرکاربردترین عقود معین در جامعه ما طی سالیان گذشته توسط قوانین مختلف مورد توجه قانونگذار قرار گرفته که این امر نشاندهنده اهمیت روز افزون این عقد در مناسبات روزمره مردم می باشد. تغییر و تحولات اساسی قوانین حاکم بر عقد اجاره و تعارضات این قوانین نسبت به موضوع واحد گاها سبب بروز تناقضاتی در فهم این قوانین را پدید آورده است.
به طور مختصر آخرین مقررات مربوطه و نحوه تنظیم قرارداد اجاره مطابق با آن و راههای پیشگیری از بروز اختلاف و در صورت وقوع اختلاف نحوه مراجعه به دستگاه قضایی مورد بررسی قرار می گیرد.
قبل از بررسی قانون روابط موجر و مستاجر مصوب1376/05/26تعریف قانونی اجاره و بعضی کلمات حقوقی آن را به زبان ساده ارایه میکنیم.
تعریف اجاره
اجاره عقدی است که برابر آن اجارهکننده مالک منافع عین مال موضوع اجاره میشود. اجاره ممکن است نسبت به اشیاء مانند اتومبیل، خانه یا حیوان یا انسان باشد مانند آنکه شخصی بخواهد از منزل دیگری استفاده کند و آن را برای مدتی اجاره نماید.
موجر کیست: موجر همان صاحبخانه و یا صاحب ملک است.
مستأجر کیست: شخصی که از موجر ملکی را اجاره کرده و در ازای این اجاره آپارتمان یا ملک مبلغی را به صاحب آن پرداخت میکند.
مال الاجاره: منظور همان اجاره بها ماهانه است.
عین مستاجره: ملکی که موجر و مستاجر جهت اجاره آن، با هم به توافق رسیدهاند.
اجارهنامه چیست؟ سند قراردادی که بین صاحب ملک و مستأجر نوشته میشود و در آن حقوحقوق هر کدام از طرفین مشخص میشود.
فرق مبایعهنامه و اجارهنامه چیست؟ در مبایعهنامه مالی به دیگری فروخته میشود ولی در قولنامه (اجارهنامه) مالک برای مدتی معین ملک خود را به مستأجر واگذار میکند.
قرارداد دستدوم چیست؟ در قرارداد دستدوم مستاجر اصلی میتواند مورد تحت اجاره خود را به شخص دیگری اجاره دهد؛ مگر اینکه دراجارهنامه این اجازه از او گرفتهشده باشد (طبق ماده 474 قانون مدنی).
اجرتالمثل:
اجرت و بهائی که برای یک کالا یا خدمات بر مبنای قیمت کالا یا خدمات مشابه آن تعیین میشود بدون آنکه طرفین قرارداد از قبل برای آن توافقی کرده باشند. اجرتالمثل در مقابل اجرت المسمی یعنی اجرت توافق شده قرار میگیرد.
اجرت المسمی
اجاره بهایی است که طرفین در قرارداد یا پس از امضای قرارداد درباره میزان آن توافق کردهاند و در مقابل، «اجرت المثل» اجاره بهایی است که بدون توافق طرفین و با توجه به اجاره موارد مشابه تعیین میشود.
طبق ماده ۴۶۶ قانون مدنی اجاره عقدی است که به موجب آن مستأجر، مالک منافع عین مستأجره میشود. اجاره دهنده را «موجر»، اجاره کننده را
«مستأجر»، مورد اجاره را «عین مستأجره» و اجاره بها را «مال الاجاره» گویند.قوانین ناظر بر عقد اجاره و روابط موجر و مستأجر به تبع تحولات اجتماعی بارها دستخوش تغییر شده است. از جمله مهمترین آنها، قانون مدنی و قوانین روابط موجر و مستأجر مصوب سالهای ۱۳۵۶، ۱۳۶۲ و ۱۳۷۶ است. هر رابطه استیجاری ممکن است تحت شمول یکی از این قوانین قرار داشته باشد. بنابراین در مورد هر قرارداد اجاره، ضروری است ابتدا قانون حاکم بر آن قرارداد معلوم شود.
«کلیه اماکن اعم از مسکونی، تجاری، محل کسب و پیشه، اماکن آموزشی، خوابگاههای دانشجویی و ساختمانهای دولتی و نظایر آن» که پس از مهر ماه ۱۳۷۶، با قرارداد رسمی یا عادی اجاره داده شود، مشمول قانون روابط موجر و مستاجر 1376 است.
قراردادی که در دفاتر اسناد رسمی تنظیم شده و به ثبت رسیده باشد، قرارداد رسمی است. سایر قراردادها، از جمله قراردادی که در بنگاه معاملات املاک و با استفاده از فرمهای چاپی اتحادیه تنظیم میشود، قرارداد عادی است. قراردادهای عادی صرفاً در صورتی مشمول قانون سال ۷۶ است که این شرایط را دارا باشد:
۱ - مدت اجاره در آن قید شده باشد.
۲ - در دو نسخه تنظیم شده باشد.
۳ - به امضای موجر، مستأجر و دو نفر شاهد رسیده باشد.
نکاتی در مورد اجاره اماکن مسکونی
1- در اجاره مسکن باید مدت اجاره معین باشد والا اجاره باطل است. معمولاً مدت اجارهها یکسال تعیین میگردد. مدت اجاره از روزی شروع خواهد شد که بین موجر و مستاجر توافق شود و اگر در عقد اجازه ابتدای مدت ذکر نگردد زمان انعقاد قرارداد محسوب خواهد شد. شروع عقد اجاره خواهد بود.
2- لازم نیست که موجر مالک عین مستاجره باشد ولی باید حتما مالک منافع عین مستاجر شناخته شود. پس اگر الف خانهای را از دیگری اجاره کرد چون مالک منافع آن بوده قادر به انتقال منافع در مدت اجاره به دیگری است، مگر آنکه در قرارداد اجاره خلاف آن شرط شده باشد.
3- اگر بعداز قرارداد معلوم شود که عین مستاجره در حال اجاره معیوب بوده، مستاجر حق فسخ دارد. البته اگر موجر رفع عیب کند به نحوی که به مستاجر ضرری وارد نشود، مستاجر حق فسخ نخواهد داشت. اگر عیب در مدت استفاده از مورد اجاره حادث گردد، مستاجر نسبت به بقیه مدت اجاره حق فسخ خواهد داشت.
4- موجر نمیتواند درمدت اجاره در عین مستاجره تغییر دهد که با استفاده مستاجر از آن در تعارض باشد و اگر مورد اجاره نیاز به تعمیراتی داشته باشد که تاخیر در آن موجب ضرر به موجر شود، مستاجر نمیتواند مانع از تعمیرات گردد حتی اگر این امر مانع استفاده او از مورد اجاره شود. در این حالت مستاجر میتواند از حق فسخ استفاده کند.
5- تعمیرات و کلیه مخارجی که در مورد اجاره برای امکان بهرهبرداری از آن لازم است بر عهده مالک میباشد، مگر آنکه در اجارهنامه خلاف آن قید شود و نیز پرداخت هزینههای مربوط به اسباب و لوازمی که برای استفاده از مورد اجاره ضروری است برعهده مالک میباشد مانند نصب آبگرمکن یا شوفاژ.
6- اگر مستاجر خارج ازحدود متعارف از مورد اجاره بهرهبرداری کند و موجر نتواند مانع او از این امر شود، حق فسخ برای موجر بوجود میآید. برای مثال به جای استفاده و مصرف خانگی از برق، مصرف صنعتی از برق داشته باشد.
7- مستاجر باید در زمانهای تعیین شده در قرارداد، اجارهبها را پرداخت کند و در مقابل از موجر رسید دریافت کند.
8- اگر مستاجر از مورد اجاره در غیر موردی که در اجاره آمده استفاده کند، موجر حق فسخ اجاره را خواهد داشت. برای مثال در قرارداد اجاره آمده که این امکان برای استفاده مسکونی به اجاره داده میشود ولی مستاجر از آن استفاده تجاری کند.
9- عقد اجاره به محض پایان مدت اجاره، برطرف میشود و اگر بعداز پایان مدت اجاره مستاجر آن را در تصرف خود نگهدارد باید به موجب اجارهبهایی که معادل اجارهبهاء مکانی شبیه آن مکان است، بپردازد حتی اگر از آن استفاده نکند.
10- عقد اجاره با فوت موجر یا مستاجر باطل نخواهد شد اما اگر موجر تنها تا زمان حیات خود مالک منافع مورد اجاره باشد با فوت او اجاره باطل خواهد شد و نیز اگر در قرارداد اجاره مباشرت مستاجر در استفاده از مورد اجاره شرط گردد با فوت مستأجر عقد اجاره باطل میشود.
11- اگر مستاجر مورد اجاره را به دیگری اجاره دهد اجاره باطل یا فسخ نمیشود، مگر آنکه موجر در قرارداد اجاره برای خود به هنگام تحقق این امر حق فسخ را شرط کرده باشد.
12- اگر مستاجر بدون اجازه موجر در مورد اجاره تعمیراتی کند حق مطالبه آن را از موجر ندارد.
13- اگر مستاجر بدون اجازه موجر در خانه یا زمینی که اجاره کرده ساخت و ساز کند یا درختی بکارد موجر حق دارد که آن را از بین ببرد و اگر در اثر این عمل نقصی به بنا یا زمین مورد اجاره وارد شود برعهده مستاجر خواهد بود.
14- تنظیم قرارداد اجاره هم به صورت عادی و هم رسمی ممکن است. معمولاً اشخاص بصورت عادی در آژانسهای مسکن مبادرت به تنظیم قرارداد میکنند. باید توجه داشت که
اولاً برای تنظیم قرارداد اجاره به صورت عادی حتماً به دو نفر به عنوان گواه ذیل سند اجاره را امضاء کنند تا طرفین از مزایای قانون روابط موجر و مستاجر مصوب 1376 بهرهمند شوند.
ثانیاً صرف تنظیم قرارداد در فرمهای چاپی یا تایپ مفاد قرارداد موجب رسمیشدن آن نمیشود و تاثیری در ماهیت آن ندارد.
15- قراردادهای عادی اجاره باید با قید مدت اجاره در دو نسخه تنظیم شود و به امضاء موجر و مستاجر برسد و به وسیله دو نفر افراد مورد اعتماد طرفین به گواهی برسد. هرگاه موجر یا مستاجر به نمایندگی از دیگری قرارداد تنظیم کند باید توجه داشت شخصی که خود را به عنوان نماینده معرفی میکند،دلیل نمایندگی او باید به رویت طرف مقابل رسیده و پیوست قرارداد شود. پس اگر الف خود را وکیل همسرش به عنوان موجر معرفی میکند باید وکالتنامه رسمی مبنی بر وکالت در انعقاد عقد اجاره از سوی او ارایه دهد.
16- پس از پایان مدت اجاره اگر مستاجر از تخلیه مود اجاره امتناع کند به درخواست موجر تخلیه صورت خواهد گرفت. برای تخلیه اگر سند عادی باشد باید نکات زیر رعایت شود.
- درخواست برای تخلیه مشتمل بر نام و نام خانوادگی و محل اقامت مستاجر و مشخصات عین مستاجره و مشخصات و تاریخ سند اجاره و کپی برابر اصل شده قرارداد اجاره و کپی برابر اصل شده سند مالکیت ملک.
- ابطال تمبر به درخواست نامه تخلیه.
17 - رئیس حوزه قضایی یا دادگاهی که به درخواست رسیدگی میکنند با احراز مالکیت یا ذینفع بودن موجر دستور تخلیه را صادر خواهد کرد. پس از ابلاغ این دستور توسط مامورین به مستاجر، او مکلف است ظرف 3 روز پس از ابلاغ دستور دادگاه نسبت به تخلیه اقدام کند.
18- اگر موجر مبلغی به عنوان ودیعه یا تضمین یا قرضالحسنه از مستاجر دریافت کرده باشد تخلیه و تحویل مورد اجاره، موکول به استرداد آن سند یا وجه به مستاجر خواهد بود.
19- اگر سند اجاره رسمی باشد برای تخلیه مورد اجاره درخواست صدور اجرائیه از دفترخانهای که قرارداد اجاره را تنظیم کرده به عمل میآید و دفترخانه پس از احراز هویت و صلاحیت موجر اوراق اجرائیه را ظرف 24 ساعت و در سه نسخه با قید تخلیه محل مورد اجاره به دایره اجرای اسناد رسمی اداره ثبت اسناد و املاک محل میفرستد و اداره ثبت ظرف 24 ساعت نسبت به تشکیل پرونده و صدور ابلاغ و تخلیه به مأمور اقدام میکند و مأمور اجرا نیز مکلف است ظرف 48 ساعت اجرائیه را به مستأجر ابلاغ و مستأجر ظرف 3 روز از تاریخ ابلاغ نسبت به تخلیه اقدام نماید.
20- اگر موجر مدعی ورود خسارت به مورد اجاره از سوی مستاجر یا عدم پرداخت اجاره بها یا بدهی شارژ و ... باشد نمیتواند راساً نسبت به برداشت این مبلغ از ودیعهای که نزد اوست اقدام کند، بلکه میتواند برای رسیدن به حق خود به دادگاه مراجعه و با تقدیم دادخواست مطالبه ضرر و زیان به میزان مورد ادعا به دایره اجرا دستور تخلیه ارایه کند.
در این صورت دایره اجرای دستور تخلیه از تسلیم مبلغ ودیعه به مستاجر به همان میزان خودداری خواهد بود و پس از صدور رای دادگاه و کسر مطالبات موجر اقدام به رد آن به مستاجر خواهد کرد.
40 نکته مهم در خرید و فروش ملک آپارتمان و یا زمین که حتما باید بدانید
40 نکته مهم در خرید و فروش ملک آپارتمان و یا زمین که حتما باید بدانید در این مطلب، نکاتی که هنگام خدید و فروش ملک یا آپارتمان باید رعایت شود را با هم مرور میکنیم و نکاتی که هنگام بازدید خانه باید مورد توجه قرار داد را برسی میکنیم
خرید خانه برای هر شخصی یکی از مهم ترین اتفاق های زندگی است و از جمله پر چالش ترین کارهایی است که همه افراد به نوعی با آن سر و کار دارند. قطعا اگر اولین خانه ای باشد که خریداری می کنید، به سختی این کار می افزاید.
در فصل تابستان بازار مسکن به تکاپو زیادی می افتد و همه افراد تلاش می کنند خانه مورد نظر خود را مطابق با معیارهای مناسب پیدا کنند. اگر انتخاب شما مناسب نباشد، ممکن است در کوتاه ترین زمان پشیمانتان کند. در ادامه به بررسی نکاتی می پردازیم که هنگام بازدید خانه باید مورد توجه قرار دهید و هر فردی باید تاحدی از این مسائل اطلاع داشته باشد.
نکات مهم که در خرید و فروش ملک یا آپارتمان و زمین باید دقت کنید:
1. خانه و یا زمین هایی که در اطراف اتوبان ها و خیابان های اصلی قرار دارند، با آلودگی صوتی زیادی مواجهند. پس اگر از آن دسته افرادی هستید که می خواهید خانه در سکوت کامل باشد، باید از خرید این خانه ها خودداری کنید. همچنین زمین هایی که در این موقعیت قرار دارند، آینده خوبی نخواهند داشت.
2. یکی از مواردی که در خرید خانه اهمیت زیادی دارد این است که در ورودی واحد ها رو به روی هم نباشد تا حریم شخصی شما به طور کامل رعایت شود.
3. مورد دیگری که باید حتما به آن توجه کنید، معماری داخلی واحد از جمله آشپزخانه، حال، پذیرایی و ... است. همچنین نورگیری خانه هم از جمله موارد پر اهمیت است. خانه ای که نورگیری مناسبی داشته باشد، بسیار دلباز است. البته خیلی از افراد خانه های تاریک را ترجیح می دهند.
4. وضعیت مشاعات یک ساختمان، فرهنگ آن را نمایان می کند. پیش از خرید خانه این مورد را بررسی کنید.
5. هرچقدر عرض راه پله های یک ساختمان بیشتر باشد، به ویژگی آن خانه می افزاید. عریض بودن راه پله های یک خانه باعث می شود اسباب کشی بسیار راحت تر انجام شود.
6. موقعیت پارکینگ خودرو باید مناسب باشد. اگر پارکینگ جای بدی قرار داشته باشد، هربار برای پارک ماشین به دردرسر می افتید. پارکنیگ هایی که به صورت پشت هم یا اصطلاحا مزاحم قرار دارند، از جمله بدترین پارکینگ ها هستند. چون اگر پارکینگ شما در جلو واقع شده باشد هربار برای خروج ماشین باید از صاحب پارکینگ پشت بخواهید ماشین خود را خارج کند و اگر پارکینگ شما در عقب واقع شده باشد، هر بار که صاحب پارکینگ جلو بخواهد ماشین خود را خارج کند، آرامش شما را بر هم می زند.
7. بهتر است واحدی را خریداری کنید که در طبقه های بالا واقع شده است. یکی از معایب واحدهای طبقه اول پر سر و صدا بودن آن ها است. همچنین کف این واحد ها به دلیل آن که بالای پارکینگ واقع شده و زیر آن ها واحدی وجود ندارد، همیشه سرد است که این سرما در زمستان می تواند بسیار آزار دهنده باشد.
8. دسترسی خانه به مرکز خرید و نانوایی باید بسیار راحت باشد و بهتر است خانه در نزدیکی آن ها قرار داشته باشد.
9. توصیه می کنیم خانه ای را انتخاب کنید که ورودی پارکینگ تا حد امکان شیب نداشته باشد. خروج از پارکینگ های شیب دار در روزهای برفی تقریبا غیر ممکن است.
10. اگر پارکینگ اضافی و یا مهمان وجود داشته باشد، به مزیت های خانه می افزاید.
11. کیفیت و فشار آب و برق از جمله موارد مهمی است که حتما پیش از خرید خانه باید بررسی شود.
12. انباری از جمله مزیت هایی است که یک خانه می تواند داشته باشد.
13 هر خانه ای باید بالکن داشته باشد. این یکی از مواردی است که روز به روز به اهمیت آن افزوده می شود. زیرا خیلی از افراد تمایل دارند لباس هایشان در محیطی خارج از خانه خشک شود و یا محیطی برای این که فضای بیرون را تماشا کنند، وجود داشته باشد.
14. شیوه های دفع زباله مانند شوتینگ و یا سرایداری می تواند امتیازات خانه را تکمیل کند.
15. پیش از خرید خانه به نکات ایمنی انشعابات و تاسیسات آب، برق وگاز ساختمان توجه کنید.
16. نمای ساختمان، زیبایی خانه را دو چندان می کند. زیرا اولین چیزی است که همیشه به چشم می آید. پس کیفیت نمای ساختمان هم اهمیت زیادی دارد.
17. ساختمان باید عایق رطوبتی، حرارتی و صوتی باشد. در غیر این صورت با مشکلات زیادی مواجه خواهید شد.
18 سیستم سرمایشی و گرمایشی ساختمان را از نظر کیفیت بررسی کنید.
19. به حجم ترافیک محل خانه توجه کنید. اگر مکانی که خانه در آن واقع شده است پر ترافیک باشد، همیشه برای دسترسی به خانه در عذاب خواهید بود.
20. تا حد ممکن سعی کنید خانه ای را خریداری کنید که هر طبقه آن کم ترین تعداد واحد را داشته باشد.
21. عرض کوچه ای که ساختمان در آن واقع شده است اهمیت زیادی دارد و هر چه بیشتر باشد بهتر است.
22. اگر ساختمان مورد نظر در همسایگی مدارس، ساختمان های دولتی، کلانتری ها، ساختمان پزشکان، نهاد ها، شرکت ها، بیمارستان ها، هتل ها، مجتمع تجاری و ... باشد، از خرید این خانه خودداری کنید چرا که یک عیب بزرگ دارد.
23. خانه ای که در برج ها و مجتمع های مسکونی واقع شده است، مزایا و معایب خود را دارد.
24. بعد از پرداخت هزینه کمیسیون املاک، حتما رسید دریافت کنید.
25. تمام مفاد قرار دارد، مخصوصا مواردی که در توضیحات مبایعه نامه توسط مشاورین املاک اضافه می شود را پیش از امضا بخوانید چرا که این حق طبیعی شما است.
26. ایمنی ساختمان را در مقابل آتش سوزی بررسی کنید. مجهز بودن ساختمان در این زمینه الزامی است.
27. بهتر است دسترسی به خیابان و اتوبان های اصلی را مد نظر خود قرار دهید. خانه ای که در انتهای یک کوچه بلند واقع شده است، قطعا مورد مناسبی نخواهد بود.
28. بهترین زمان خرید خانه، اوایل رونق بازار مسکن است.
29. پیش از خرید خانه نقشه گسل ها را تهیه کنید و موقعیت خانه روی نقشه را بررسی کنید.
30. یکی از مواری که باید هنگام خرید خانه بدانید، مقدار شارژ ماهیانه ساختمان است.
31. اگر ساختمان مورد نظر کنتر های آب و گاز جدا داشته باشد یکی از بهترین خانه هایی است که می توانید خریداری کنید.
32. امنیت محله از دیگر مواردی است که باید درباره آن تحقیق کنید. شخصیت همسایه های ساختمان هم اهمیت زیادی دارد.
33. توصیه می کنیم خانه ای را که در محدوده طرح ترافیک یا زوج و فرد قرار دارد خریداری نکنید. دسترسی این خانه ها بسیار سخت است و همیشه باعث آزار شما خواهد شد.
34. سن ساختمان را ارزیابی کنید. هرچه خانه نوساز تر باشد، بهتر است. خانه های قدیمی با مشکلات زیادی رو به رو خواهند شد.
35. بهتر است عرض ورودی ساختمان حداقل 110 سانتی متر باشد.
36. توجه کنید که قیمت خانه های تعاونی ساز بدون سند (قلنامه ای)، حداقل 20 درصد نسبت به خانه های سند دارد پایین تر است.
37. به هیچ عنوان خرید و فروش خانه را خودتان انجام ندهید و برای این کار از مشاورین املاک مطمئن کمک بگیرید.
38. مراحل پرداخت پول به فروشنده باید به صورت کاملا شفاف مشخص شود.
39. اگر خانه ای که خریداری می کنید وراثتی باشد، تمام وراث مطابق با گواهی انحصار وراثت باید حضور داشته باشند.
40. اصالت سند و کارت شناسایی فروشنده را حتما بررسی کنید.
اخبار ارز ، دلار ، طلا و سکه اینجا کلیک کنید.
اخبار اقتصادی ، صنعتی ، حوادث اینجا کلیک کنید.
اطلاعات عمومی دانستنیها آیا میدانید اینجا کلیک کنید.
دانستنیهای حقوقی اینجا کلیک کنید.
نکات مهم درباره انبار اینجا کلیک کنید.
درباره شهرکهای صنعتی اینجا کلیک کنید.
سرگذشت کارآفرینان موفق صاحبان مشاغل اینجا کلیک کنید.
برای ثبت آگهی رایگان و تبلیغات خرید و فروش املاک و مستغلات اینجا کلیک کنید.
املاک صنعتی پایتخت
جامعترین مرکز اطلاعات املاک در کشور
جاده مخصوص کرج (لشگری) ، جاده قدیم کرج (فتح)
مرکز شهر ، غرب تهران
خرید و فروش ، رهن و اجاره انواع ملک شامل:
انبار ، سالن ، سوله ، کارگاه ، کارخانه ، اداری ، تجاری ، فروش کارخانه
انبارهای مواد غذایی ، آرایشی بهداشتی ، دارویی ، فروشگاههای اینترنتی
انبار ، کالاهای تجاری ، بازرگانی ، انبارهای عمومی و اختصاصی
کارخانجات تولیدی ، غذایی ، دارویی ، صنعتی ، شیمیایی
مطبخ ، کترینگ آشپزخانه صنعتی ، رستوران ، تالار و باغ تالار ، باغ و باغچه
تجاری ، تعمیرگاه مجاز ، نمایندگی ، کارواش ، گاراژ
اداری ، دفترکار ، سالن فیلمبرداری ، کنفرانس ، همایش
انبار روباز ، انبار سنگ ، کاشی ، سرامیک ، مصالح و آهن آلات ، دپوی خودرو
زمینهای کشاورزی و صنعتی ...
۰۲۱۶۶۱۸۸۸۵۳ – ۰۲۱۴۴۵۲۲۰۵۷
۰۹۱۲۲۹۶۷۸۳۹ افشار
نیازمند املاک اداری ، تجاری ، صنعتی شما جهت
رهن و اجاره یا خرید و فروش در جاده مخصوص کرج ، جاده قدیم کرج ، مرکز شهر و غرب تهران هستیم.
( به مابسپارید ازما بخواهید )
اجاره انبار و املاک صنعتی اداری – تجاری را به مابسپارید
تا با معرفی برترین برندها و مشتریان سالها بی دغدغه از مشکلات موجر و مستاجر باشید.
درصورت تمایل فایل فروش یا اجاره ملکتان تماس حاصل نموده یا مشخصات را به شماره 09122967839 واتساپ یا تلگرام نمایید.