دعوی مطالبه سهم ‎الشرکه در مواردی طرح می‏شود که سابقا شرکت و شراکتی از نوع مدنی یا تجاری وجود داشته باشد. در واقع، تا زمانی که شراکتی محقق نشود، سهم‎الشرکه ای نیز در کار نخواهد بود. 
بنابراین در وهله نخست، شرکتی اعم از مدنی یا تجاری وجود دارد و شرکت به سوددهی می‎رسد، اما یکی از شرکا، مدعی عدم دریافت سود حاصل از سهم ‎الشرکه خود می‎شود که اینجا، زمان طرح دعوی مطالبه سهم‎الشرکه خواهد بود.
شاید مناسب باشد این پرسش را طرح کنیم که شرکت‎های مدنی یا تجاری چگونه به وجود می‎آیند؟
در پاسخ باید گفت، شرکت مدنی بر اثر تجمیع سرمایه‎ های دو یا چند نفر به صورت اشاعه به وجود می‎آید. تشکیل این نوع از شرکت دارای تشریفات به‎ خصوصی نبوده و به صرف قرار دادن سرمایه از سوی دو یا چند شخص به منظور اشاعه و شراکت، شرکت مدنی محقق می‎شود.
برای مثال، شخص الف مالک اسباب و اثاثیه یک رستوران سنتی است و از سوی دیگر شخص ب نیز مالک یک باب مغازه. این دو می‎توانند با ادغام سرمایه‎ های خود به نحو اشاعه، شراکتی مدنی را به منظور کسب سود بیشتر دایر کنند. حال اگر بعد ازتحقق  شراکت و کسب سود، ب از  پرداخت سود و سهم ‏الشرکه الف امتناع کند، الف می‎بایست اقدام به طرح دعوی به خواسته مطالبه سهم‎الشرکه کند.
اما ایجاد شرکت تجاری، برخلاف شرکت‏های مدنی دارای تشریفات و مقررات خاصی است. شرکت‎های تجاری انواع گوناگونی دارد که بر حسب مقررات قانون تجارت، رعایت الزامات و تشریفات خاصی در به‎ وجود آمدن آنها لازم و ضروری است.
به طور کلی یک شرکت تجاری با حضور حد اقل دو نفر (البته به منظور تشکیل برخی شرکت‎ها، حضور بیش از دو نفر لازم خواهد بود) تشکیل می‎شود.
موسسان شرکت آورده‏های خود را به میان می‎گذارند و شرکت خاصی از نوع تجاری آن پدید می‎آید. با این توضیح که، آورده‎ های شرکا و موسسان یک شرکت تجاری، متعلق به شخصیت حقوقی شرکت می‎شود و این مهم تا بقای شخصیت حقوقی شرکت نیز ادامه خواهد داشت.
حال اگر با فعالیت‎های اقتصادی، شرکت به کسب سود برسد و سود قابل تقسیم را بر حسب مقررات قانونی و اساسنامه تقسیم نکند، نوبت به طرح دعوی مطالبه سهم ‎الشرکه خواهد رسید.
پرسش دیگری که مطرح می‏شود، این است که طرح دعوی مطالبه سهم ‎الشرکه به طرفیت چه شخصی خواهد بود؟
برای پاسخ به این پرسش، باید بین شرکت‎های تجاری و مدنی تفکیک قائل شد. با این توضیح که، در شرکت‎های تجاری، مطالبه سود حاصل از سهم‎ الشرکه به طرفیت شخص حقوقی شرکت به‎عمل می‎آید. چرا که یک شرکت تجاری پس از ایجاد، دارای شخصیت حقوقی مستقل و مجزا از شرکا و اداره‎کنندگان خود می‎شود‌.
بنابراین دعوی مطالبه سود حاصل از سهم‎ الشرکه نیز به طرفیت شخص شرکت طرح می‎شود. اما در شرکت های مدنی موضوع متفاوت است. در شرکت های اخیر، با توجه به اینکه شرکت دارای شخصیت حقوقی مستقل از شرکا و اداره ‎کنندگان خود نیست، دعوی مطالبه سود حاصل از سهم ‎الشرکه نیز به طرفیت شخص شریک یا شرکا به عمل می‎آید.
مورد بعدی اینکه، مرجع صالح به ‎منظور رسیدگی به دعوی مطالبه سود حاصل از سهم‎الشرکه کجاست؟ پاسخ اینکه، مطابق مقررات قانون آیین دادرسی مدنی مصوب سال 1379، دادگاه محل اقامت خوانده، صلاحیت رسیدگی به این دعوی را خواهد داشت. 
البته خوب است بدانید، در صورتی که سهم ‎الشرکه مورد مطالبه کمتر از 50 میلیون تومان باشد رسیدگی به این دعوی در صلاحیت شورای حل اختلاف محل اقامت خوانده قرار می‎گیرد‌.
در حال حاضر می‎توانید، به منظور ثبت دادخواست خود به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید.