تحریم های جدید آمریکا بیشتر اثر تبلیغاتی و سیاسی دارد تا اقتصادی
عبدالناصرهمتی، رییس کل بانک مرکزی در واکنش به تسری تحریم های ثانویه به باقیمانده بانکهای ایرانی با بیان اینکه تحریم های جدید آمریکا بیشتر اثر تبلیغاتی و سیاسی دارد تا اقتصادی گفت: تعدادی از این بانکها وظیفه انتقال منابع برای خرید دارو و مواد غذایی را به عهده دارند و بانکهای خارجی که با این بانکها مبادلاتی داشتند، عملا معافیتها و مجوزهای لازم را برای تأمین مالی مبادلات دارو و محصولات غذایی دریافت کردهاند.
وی اظهار کرد: هر چند درماههای گذشته برای تامین دارو و غذای مردم به خاطر فشار حداکثری به شدت در مضیقه بودیم، ولی تاکنون از مسیرها و روشهایی اجازه ندادیم هیچگونه کمبودی در کشور ایجاد شود. از این پس نیز بانک مرکزی در کنار بخش خصوصی، تمام تلاش خود برای تأمین دارو و کالاهای اساسی مورد نیاز مردم از روشهای مختلف به کار خواهد بست و اجازه نخواهد داد از این ناحیه فشار بیشتری بر مردم وارد شود.
عدم عرضه لوازم خانگی با هدف کسب سود بیشتر
الله وردی دهقانی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس پیش فروش لوازم خانگی در بازار را ظلم به مصرفکننده دانست و گفت: برخی تولیدکنندگان تصور میکنند در صورتی که از فروش لوازم خانگی تولیدی خودداری کنند، میتوانند این کالا را در روزهای آینده گرانتر به فروش رسانند.
نماینده مردم ورزقان در مجلس شورای اسلامی موانع موجود در مسیر تامین مواد اولیه موردنیاز تولید مانند فولاد را یکی از دلایل گرانی لوازم خانگی و پیش فروش این محصولات در بازار توصیف کرد و افزود: از آنجایی که در حال حاضر فولاد در بورس به میزان کافی عرضه نمیشود، تولیدکنندگان نمیتوانند مواد اولیه موردنیاز خود را تامین کنند در نتیجه میزان عرضه لوازم خانگی به بازار و قیمت این محصولات تحت تاثیر قرار میگیرد. وی اضافه کرد: بخشی از مواد موردنیاز تولید لوازم خانگی وارداتی است، بنابراین افزایش نرخ ارز منجر به گرانی لوازم خانگی طی هفتههای اخیر شده است که با کنترل قیمت دلار میتوان به منطقی شدن قیمتها در بازار امید داشت.
این نماینده مردم در مجلس یازدهم پیش فروش لوازم خانگی در بازار را ظلم به مصرفکننده توصیف کرد و ادامه داد: برخی تولیدکنندگان تصور میکنند در صورتی که از فروش لوازم خانگی تولیدی خودداری کنند، میتوانند این کالا را در روزهای آینده گرانتر به فروش رسانند.
دولت به ۶ دهک پایین جامعه یارانه پروتئینی پرداخت کند
محمد رشیدی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس گفت: سیاستگذار اگر نمیتوانند ارز ترجیحی مورد نیاز برای تهیه نهادههای دامی را تخصیص دهد قیمت نهاده ها را آزاد کرده و در ادامه به ۶ دهک پایین جامعه یارانه پروتئینی پرداخت کند.
وی با انتقاد از گرانی مجدد مرغ در روزهای اخیر به علل گرانی و راههای ایجاد ثبات قیمتی این کالای اساسی اشاره کرد و گفت: براساس گزارش وزارت صمت تنها 50 درصد نهادههای دامی مورد نیاز مرغداران توسط دولت تهیه میشود و مرغدار باید 50 درصد دیگر را از بازار آزاد تهیه کند و این مسئله تولیدکننده را با مشکلات متعددی رو به رو کرده است.
نماینده مردم کرمانشاه در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: دولت باید تکلیف خود و مرغداران را مشخص کند درواقع اگر نمیتوانند ارز ترجیحی مورد نیاز برای تهیه نهادههای دامی را تخصیص دهد، قیمت نهادهها را آزاد کرده و در ادامه به 6 دهک یارانه پروتئینی پرداخت شود یا در غیر این صورت، یارانه نهادههای دامی راکامل و به درستی تامین کند چراکه اکنون یارانه نهادهها با تاخیر و مشکلات فراوان به دست مرغدار میرسد که این مهم عدم جوجهریزی و در ادامه گرانی قیمت مرغ را به دنبال دارد.
وی با بیان اینکه افزایش قیمت مرغ متاثر از تورم موجود در جامعه نیز است، افزود: دولت باید تکلیف خود را با مرغدار و مردم مشخص کند چراکه وضعیت کنونی منجر به تعطیلی تعداد قابل ملاحظهای از مرغداریها شده و مردم و تولیدکننده توامان متضرر شدهاند.
تولید مسکن استیجاری نسخه مدیریت بازار اجاره
علیرضا پاک فطرت، عضو کمیسیون عمران مجلس گفت: تولید مسکن استیجاری علاوه بر رفع مشکل کمبود مسکن اجاره ای در بازار، موجب مدیریت قیمت ها در بازار اجاره مسکن می شود، وقتی دولت بخش زیادی از مساکن استیجاری را در اختیار داشته باشد، می تواند هدایت کننده و تنظیم کننده قیمت ها در بازار نیز باشد.
وی با انتقاد از عملکرد دولت در مدیریت بازار اجاره مسکن، گفت: در چند سال اخیر به دلیل نبود نظارت کافی از سوی دولت، عملا بازار مسکن به ویژه حوزه اجاره دچار تنش و مشکلات بسیاری شده و مردم قادر به تأمین مسکن مورد نظرشان نیستند.
نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: وزارت راه و شهرسازی برای رفع مشکلات تأمین اجاره مسکن و مدیریت قیمت در این بازار مسیر کشورهای پیشرفته را پیش بگیرد، آن کشورها با یک برنامه ریزی درست و دقیق توانسته اند که مشکلات اجاره مسکن را برطرف کنند. وی گفت: مهم ترین اقدام کشورها برای رفع مشکل بازار اجاره و ساماندهی قیمت ها، تولید مسکن استیجاری است، یعنی آنکه دولت ها برای تأمین مسکن اقشار ضعیف و کم درآمد جامعه اقدام به تولید مساکن در شهرهای مورد نظرشان می کنند، تا افراد بتوانند با قیمت بسیار مطلوب و قابل قبول از آن ها استفاده کنند.
توصیه مرکز پژوهش های مجلس به افزایش نرخ سود بانکی
شاخص قیمت مصرف کننده با 83 / 6 درصد افزایش در بهار 1399 نسبت به پایان سال 1398 ، بالاترین میانگین نرخ رشد شاخص قیمت مصرف کننده در طول چهار فصل گذشته را ثبت کرد.
همچنین از بین گروههای کالایی با تفکیک موضوعی، گروه « کالا و خدمات متفرقه » بیشترین رشد را داشته است. گروهای خوراکی ها و آشامیدنیها، دخانیات، مبلمان و لوازم خانگی، حمل ونقل و تفریح و فرهنگ نیز رشدی بالاتر از شاخص کل را تجربه کرده اند در طبقه بندی دیگری از شاخص کل نیز، شاخص کالاهای بادوام با 43 / 15 درصد رشد، در رتبه اول قرار دارد که عمدتا ناشی از رشد نرخ ارز است.
از دیدگاه مرکز پژوهشهای مجلس، از مهمترین دلایل رشد تورم و شاخص قیمت مصرف کننده در بهار امسال مربوط به رشد نرخ ارز و رشد پایه پولی و نقدینگی است. نرخ رشد پایه پولی و نقدینگی در بهار 1399 به ترتیب 8 / 8 و 5 / 7 درصد رشد داشته اند و همانطور که در نمودار زیر مشاهده میشود به مراتب بالاتر از میانگین بلند مدت آن است نرخ رشد نقدینگی در بهار کمتر از رشد پایه پولی شده که به علت کاهش ضریب انبساط نقدینگی و کاهش تقاضا برای تسهیلات در بانکهاست.
افزایش پایه پولی و نقدینگی و رشد شدید شاخص قیمتها در بازار های قیمت در بازار داراییها و کالای با دوام میتواند نشان از انتظارات تورمی بالا باشد. فاصله گرفتن نرخ تورم از نرخ رشد نقدینگی نباید سیاستگذار را درخصوص رابطه این دو به اشتباه بیاندازد، آنچه در حال حاضر باید در اولویت سیاستگذار پولی قرار گیرد، کنترل رشد قیمت در بازار دارایی هاست.
پیشنهاد بخش خصوصی برای دور زدن تحریمهای نفتی
در شرایط اعمال تحریمهای آمریکا، نمایندگان بخش خصوصی پیشنهادی جدید در این زمینه به دولت ارایه دادهاند. با توجه به اینکه بخش عمدهای فرایند، استخراج، تولید و فروش نفت و فراوردههای نفتی در ایران از سوی دولت و شرکتهای دولتی انجام میشود، در طول سالهای گذشته تحریمهای دولت ترامپ، برخی فعالیتها را محدود کرده است.
مقامات ایرانی اعلام کردهاند که با وجود سیاست فشار حداکثری واشنگتن، فروش نفت ایران هرگز به صفر نرسیده و همچنان صادرات ادامه دارد. اما محدودیتهایی هم وجود دارد. پولهای بلوکه شده ایران در کره جنوبی که مربوط به صادرات نفت پیش از بسته شدن شرایط از سوی آمریکا است، نشان میدهد که
برنامه ریزی جدید و استفاده از تمام گزینههای موجود، اهمیت فراوانی خواهد داشت. در این مسیر بخش خصوصی فعال در حوزه انرژی نیز میتواند کمک کننده دولت باشد.
ایران به عنوان یکی از نخستین اعضای سازمان اوپک، در سالهای گذشته از ابزارهای خود در این سازمان استفاده کرده اما محدودیتهای موجود، قدرت مانور کشور را نیز تحت تاثیر قرار داده و از این رو بخش خصوصی اعلام آمادگی کرده که به کمک نمایندگان ایران در اوپک بشتابد.
رضا پدیدار، رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران با اشاره به سالگرد تشکیل سازمان اوپک که شهریور ماه امسال شصتمین سال تاسیس آن فرا رسید، تصریح کرد با توجه به تلاش ایالات متحده آمریکا و همپیمانانش برای انزوای بیشتر دولت ایران در عرصه تعاملات نفتی جهان، به وزارت نفت پیشنهاد میدهیم که با وجود اعمال برخی محدودیتها برای حضور و نقشآفرینی نماینده دولت در اوپک، به بخش خصوصی این فرصت و امکان داده شود تا به عنوان نماینده ایران در نشستها و تصمیمگیریهای این سازمان بینالمللی حضور یافته و از تمامیت صنعت نفت ایران در جهان دفاع کند.
رییس کمیسیون انرژی و محیطزیست اتاق تهران با اشاره به اینکه در حال حاضر، چهار کشور عضو اوپک از بخش خصوصی برای سیاستگذاریها و مذاکرات در اجلاسهای این سازمان استفاده میکنند و در صورت عدم حضور نمایندگان دولت این کشورها در جلسات اوپک، بخش خصوصی این وظیفه را به عهده میگیرد، افزود: اوپک پنج کمیته راهبردی و استراتژیک دارد که ایران، در آنها عضو نیست و این باعث شده تا به جای ایران که جزو بنیانگذاران این سازمان جهانی بود، دیگر کشورهای عضو قدرتنمایی کنند.
سیمان پاکتی گران شد
براساس توافقات به عمل آمده انجمن سیمان با سازمان حمایت قیمت سیمان پاکتی افزایش پیدا کرد. در ابلاغیه انجمن سیمان به شرکت های سیمان آمده است: پیگیریهای مستمر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان و پس از هماهنگی با رییس سازمان حمایت مصرفکنندگان و تولیدکنندگان، باتوجه به افزایش قیمت کیسههای پروپیلن که ناشی از افزایش قیمت مواد پتروشیمی بوده است، سازمان مذبور (سازمان حمایت مصرفکنندگان و تولیدکنندگان) با افزایش نرخ سیمان پاکتی موافقت کرده مراتب را به 31 استان ابلاغ کرده است. براساس این ابلاغیه اولین موافقت با افزایش قیمت سیمان پاکتی به میزان هر تن، 40 هزار تومان نسبت به قیمتهای مصوب توسط سازمان صنایع استان سیستان و بلوچستان در همان روز (15 مهرماه) صورت پذیرفته است.
صادرات کیوی آزاد شد
سازمان توسعه تجارت اعلام کرد که با پایان محدودیتها، بار دیگر صادرات کیوی مجاز خواهد بود. بر اساس اطلاعات ارائه شده از سوی این سازمان، از نیمه مهر ماه، تولیدکنندگان و صادرکنندگان میتوانند نسبت به صادرات کیوی اقدام کنند و احتمالا تا ماههای ابتدایی سال آینده، محدودیت جدیدی در این زمینه وضع نخواهد شد.سازمان توسعه تجارت در توضیح چرایی اجرایی شدن این سیاستهای محدودکننده، اعلام کرده است: صادرات محصول کیوی براساس ضوابط فنی و کیفی اعلامشده از سوی وزارت جهاد کشاورزی و تصمیمات میز صادرات کیوی و با هدف استحصال محصولی باکیفیت و صیانت از جایگاه این محصول کشور در بازارهای هدف طی دوره چهار ماهه ۱۵ تیر لغایت ۱۵ مهرماه هر سال ممنوع میشود.آمارهای رسمی از تجارت غیرنفتی ایران نشان میدهد که کیوی یکی از محصولات مهم صادراتی ایران در میان محصولات کشاورزی به شمار میرود و این محصول به ۲۵ کشور جهان صادر میشود. به گزارش ایسنا، در سالهای اخیر با توجه به افزایش قیمت ارز و محدود شدن واردات، دولت تلاش کرده، عرصه صادرات را به شکلی مدیریت کند که در کنار حفظ بازارهای بین المللی، نیازهای داخل نیز تامین شود. از این رو در برخی ماههای سال، صادرات برخی محصولاتی که در داخل نیز مصرف بالایی دارند، محدود یا متوقف میشود و پس از بازگشت نظم به بازارها یا تضمین تامین نیاز داخل، امکان از سرگیری صادرات آنها به وجود میآید. محصولات کشاورزی مانند: گوجه فرنگی و خرما جز کالاهایی بودهاند که در سالهای اخیر برای دورههایی صادرات آنها متوقف شده است. فعالان بخش خصوصی این سیاست دولت را مفید نمیدانند و معتقدند بخشنامههای کوتاه مدت، نه امکان برنامه ریزی بلند مدت را میدهد و نه جبران خسارت سرمایه گذاری را میکند که در شرایط نبود محدودیت اقدام به صادرات کرده اما در دورههایی اجازه صادرات پیدا نمیکند.
تصمیم تزریق یک درصد از صندوق توسعه ملی در روزهایی گرفته شد که شاخص بورس به طور مداول حرکتی نزولی داشت و مسئولان در پی تزریق منابع جدید به این بازار برای بازگرداند تعادل به آن بودند. هرچند این تصمیم مخالفان زیادی نیز داشت و برخی کارشناسان بر این نکته تاکید می کردند که اجرای چنین تصمیمی نه تنها به بازار سرمایه کمک نمی کند، بلکه باعث دخالت در این بازار شده و اجازه نمی دهد بورس راه خود را پیدا کند.
با همه این اوصاف، با وجود اینکه دقیقا یک ماه از خبری که از سوی حسن قالیباف اصل-رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار- مبنی بر تزریق یک درصد از منابع صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار با هدف بازارگردانی مداوم همه نمادها و افزایش نقدشوندگی اعلام شد، هنوز خبری از اجرای این تصمیم نیست.
البته چندی پیش یکی از اعضای شورای عالی بورس به ایسنا گفت که این اقدام قطعا صورت می گیرد و درحال طی کردن مراحل اداری است. حتی برخی منابع خبری از تزریق این پول در آخر هفته جاری خبر داده بودند که این اتفاق تا کنون رخ نداده است.
البته چراغ بازار سرمایه در روزهای میانی و پایانی هفته جاری سبز بود و برخی تحلیلگران بر این باورند که اصلاح شاخص تمام و حرکت بازار منطقی شده است و در این شرایط شاید نیازی به تزریق منبع جدید نباشد، با این حال باید منتظر ماند و دید تصمیم مسئولان در این مورد چه خواهد بود.
یک کارشناس بازار سرمایه در این باره گفت: «با توجه به تاثیر روانی تحریم اخیر آمریکا بر بورس، انتظار می رود تخصیص منابع صندوق توسعه ملی به بازار سرمایه که مصوبه قانونی آن نیز وجود دارد هر چه سریع تر عملی شود.»
داود زاهدی افزود: «در برابر هجمه جدید به اقتصاد ایران باید اخباری که تاثیر روانی این هجمه را خنثی کند منتشر شود و انتظار می رود تزریق منابع صندوق توسعه ملی به بورس نیز در این راستا شتاب گیرد.»
وی با بیان این که احتمال آغاز دور جدیدی از ریزش بورس در هفته جاری بدون کمک صندوق توسعه ملی وجود دارد، افزود: «بازار سرمایه بر اساس نظر بسیاری از کارشناسان دوره اصلاح خود را به پایان رسانده اما تاثیر روانی اخباری همچون تحریم های بانکی جدید بر این بازار را نمی توان ندیده گرفت و قطعا برای خنثی کردن جو روانی منفی باید اقدامات حمایتی از بورس از جمله تخصیص یک درصد از منابع صندوق توسعه ملی به بازار سرمایه در اسرع وقت اجرایی و اطلاع رسانی شود.»