رحمان گلزار شبستری، سرمایه‌گذار ایرانی و سازنده شهرک اکباتان تهران، در ۹۲ سالگی در فلوریدای آمریکا درگذشت.
وی فارغ‌التحصیل دانشکده هنر‌های زیبای دانشگاه تهران بود و ساخت شهرک اکباتان را از سال ۱۳۴۵ آغاز کرد.
رحمان گلزار شبستری که پس از انقلاب از ایران مهاجرت کرده بود، در دهه هفتاد بار دیگر به ایران بازگشت تا به درخواست دولت وقت آزاد راه تهران - شمال را بسازد، اما "به دلیل کارشکنی‌هایی که صورت گرفت"، دوباره کشور را ترک کرد. اکباتان در زمینی به مساحت حدود ۵.۹۴ کیلومتر مربع، در سه فاز ساخته شده و به‌علت بهره‌مندی از امکانات رفاهی مثل مراکز خرید، مجموعه‌های آموزشی و ورزشی، بخش زیادی از نیازمندی‌های ساکنین در خود شهرک برآورده می‌شود.
شهرک اکباتان تهران کجاست؟ کوی بیمه تهران
شهرک اکباتان یا هگمتانه نام قدیم شهر همدان بوده‌است، این واژه به زبان پارسی کهن به معنای “مکان گردهمایی” است.
طرح ساخت آن در سال ۱۳۴۵ توسط مهندسین آمریکایی مبتنی بر روش بلندمرتبه‌سازی و طراحی شهری در آن دوره ریخته‌شد و اغلب مصالح مورد نیاز به‌خصوص آهن‌آلات آن از خارج کشور وارد گردید. طراحی مجموعه شهرک بر عهدهٔ جردن گروزن معمار آمریکایی و ساخت آن بر عهدهٔ شرکت آمریکایی استارِت (به انگلیسی: Starrett) بوده‌است. طرح ساخت این شهرک در ابتدا بسیار وسیع بود، و به‌طور نمونه شامل ساخت دریاچهٔ مصنوعی و بزرگ‌ترین مجموعه فرهنگی ایران و غیره می‌شده‌است. این مجموعه بر محور توسعه متاخر شرقی ـ غربی تهران ساخته شد و ساخت آن بیش از ۱۰ سال به طول انجامید و در آغاز محل سکونت نظامیان قرار داده شده بود. مقاومت در برابر زلزله تا ۹ ریشتر، فضای سبز بسیار وسیع، نورگیری کاملأ کافی و شوتینگ و رایزرهایی اختصاصی و پله‌های مخصوص فرار و ده‌ها استاندارد دیگر آمریکایی، اکباتان را از بقیه ساخت و سازهای تهران و ایران متمایز کرده‌است. طرح ساخت اکباتان در ابتدا بسیار وسیع بود (برای مثال ساخت دریاچه مصنوعی در آن پیش‌بینی شده بود) که بعد از انقلاب تغییراتی در مجموعه‌های رفاهی اقتصادی آن انجام گرفت یا متوقف شد و طراحی‌های اولیه آن به صورت کامل انجام نشد.
اولین واحدهای این مجتمع عظیم مسکونی (بلوک A1 و C2) در سال ۱۳۵۶ به کارمندان دولتی واگذار شد. ادامه واگذاری واحدهای مسکونی بعد از انقلاب و توسط شرکت عمران و نوسازی محیط پی‌گرفته شد. پس از آن به ترتیب بلوکهای دیگر فاز ۱ و بلوکهای فاز ۲ و ۳ واگذار شد.
ساختار
این شهرک از سه فاز تشکیل شده که هر فاز شامل چند بلوک و هر بلوک شامل چند ورودی می‌باشد:
فاز یک شهرک اکباتان
فاز دو شهرک اکباتان
فاز سه شهرک اکباتان
این شهرک دارای ۳۳ بلوک، ۱۵۶۷۵ واحد مسکونی است.
فاز یک
فاز یک شهرک اکباتان متشکل از ۱۰ بلوک است که توسط استادیوم شهید دستگردی (پاس) و استادیوم راه‌آهن به دو قسمت ۶ و ۴ بلوکی تقسیم گشته، به اصطلاح به ۴ بلوک شمال استادیوم‌ها بلوک بالا و به ۶ بلوک جنوب استادیوم‌ها بلوک پایین گفته می‌شود. بلوکهای فاز یک شهرک اکباتان عبارت‌اند از:
بلوکهای پایین:
بلوک A۱ یا ۱ شهرک اکباتان
بلوک C یا ۲ شهرک اکباتان
بلوک B۱ یا ۳ شهرک اکباتان
بلوک A۲ یا ۴ شهرک اکباتان
بلوک A۳ یا ۵ شهرک اکباتان
بلوک B۲ یا ۶ شهرک اکباتان
بلوکهای بالا:
بلوک B۳ یا ۷ شهرک اکباتان
بلوک A۴ یا ۸ شهرک اکباتان
بلوک A۵ یا ۹ شهرک اکباتان
بلوک B۴ یا ۱۰ شهرک اکباتان
بازارچه‌های فاز یک که شامل هفت بازرچه جنوب ورزشگاه و چهار بازارچه در شمال ورزشگاه می‌شود.
یکی از تفاوت‌های بلوکهای A با B در این است که بلوکهای A دارای آپارتمانهای ۲ خوابه در ۲ تا از ۱۲ طبقه‌های خود هستند اما بلوکهای B آپارتمانهای ۲ خوابه ندارند. همچنین بلوکهای A دارای ۱۴ ورودی و بلوکهای B دارای ۱۸ ورودی و ۶۱۳ واحد مسکونی هستند. بلوک C از آنجا که از لحاظ معماری شاخه‌ها شبیه هیچ‌کدام از بلوکهای A و B نیست نام آن را C گذاشتند که دارای ۱۵ ورودی ست و آپارتمانهای ۲ خوابه را دارا نمی‌باشد. دبیرستان شهید عموییان نیز در این فاز واقع شده‌است.
فاز ۲
این فاز شامل ۱۹ بلوک است که به صورت زوج وفرد و به بهترین شیوه و استاندارد ممکن در جهت شمالی و جنوبی گسترده‌است. این فاز علاوه بر تمامی مزایای دو فاز دیگر چون: مقاومت ۹ ریشتری در مقابل زلزله، تأسیسات و رایزرهای عالی، شوتینگ‌های استاندارد، پارکینگ‌های بسیار وسیع، دوسری پله فرار عریض، سرانه فضای سبز بی‌مانند و نورگیری فوق‌العاده و … بصورت دوبلکس و در تیپ‌هایی کاملآ متفاوت و متنوع ساخته شده‌است. اولین و بزرگ‌ترین مجتمع تفریحی، رفاهی، تجاری، فرهنگی، ورزشی و گردشگری ایران که سالن پاتیناژ نیز جزو آن است با مشارکت یک شرکت مالزیایی روبروی فاز ۲ ساخت شده‌است. بلوک ۱، بلوک ۳ (که توسط تعاونی مسکن دانشکده فنی دانشگاه تهران ساخته شده) و بلوک ۵ (که توسط تعاونی مسکن وابسته به دولت ساخته شده)، به جز ظاهر آن وجه تشابهی با دیگر بلوک‌ها ندارند و بلوک ۵ تنهابلوکی است که دارای استخر سونا و جکوزی می‌باشد. فاز ۲ همچنین دارای ۳ بازارچه و ۵ مدرسه در داخل خود می‌باشد.
فاز ۳
فاز ۳ شهرک اکباتان دارای ۴ بلوک به نام‌های: E1 E2 D1 D2 است. این فاز دارای یک مجتمع تجاری با ۴۰ واحد تجاری است. این فاز در سال ۱۳۷۰ به بهره‌برداری رسید و از فازهای یک و دو جدیدتر است. همچنین دو مدرسه به نام‌های حضرت معصومه و شهید اشرفی اصفهانی در این فاز قرار دارند.
آپارتمانهای شهرک اکباتان
آپارتمانهای شهرک اکباتان بر اساس تیپ بندی در فازهای ۱٬۲٬۳ دارای کلاسه و طبقه‌بندی خاص خود است.
در فاز ۱ و ۳ شهرک اکباتان آپارتمانهای بر اساس حروف الفبای لاتین نامگذاری شده و شبیه به یکدیگر ساخته شده‌اند.
در فاز ۱ آپارتمانها بترتیب:
۱ خوابه با تیپ H با ۷۴ متر و تیپ E با ۶۸ متر
۲ خوابه با تیپ G با ۷۸ متر و F با ۸۶ متر
۳ خوابه با تیپ A با ۱۳۴ متر تیپ B با ۱۴۱ متر و تیپ D با ۱۴۶ متر
۴ خوابه‌ها با تیپ C با ۱۷۶ متر نامگذاری شده‌اند.
در فاز ۳ آپارتمانها شبیه به فاز یک ساخته و نامگذاری شده‌اند با این تفاوت که در فاز ۳ آپارتمان ۲ خوابه ساخته نشده‌است.
در فاز ۲ آپارتمانها با حروف الفبای فارسی در بلوکهای ۱ الی ۱۵ و در بلوکهای ۱۶ الی ۱۹ با حروف لاتین نامگذاری شده‌اند. لازم بذکر است بلوکهای ۳ و ۵ که بعد از اتمام ساخت پروژه به این مجموعه اضافه شده‌اند از این قاعده مستثنائ هستند.
هیئت مدیره مرکزی شهرک اکباتان
شهرک اکباتان دارای هیئت مدیره مرکزی است. هیئت مدیره مرکزی شهرک اکباتان در فاز یک، بلوک A2، جنب ورودی ۹، کد پستی شماره ۱۳۹۴۹۳۴۳۱۱ قرار دارد.
همچنین هر بلوک برای خود دارای یک هیئت مدیره می‌باشد. هیئت‌های مدیره هر بلوک در هیئت مدیره مرکزی شهرک اکباتان عضویت دارند. هیئت مدیره مرکزی شهرک اکباتان دارای اساسنامه و چارت سازمانی است. اساسنامه این هیئت مدیره در تاریخ پانزدهم آبان ماه سال یکهزار و سیصد و هشتاد و هشت اصلاح گردید.
وظایف هیئت مدیره مرکزی برابر اساسنامه عبارتند از:
نظارت بر اجرای صحیح ضوابط و مقررات قانون تأسیس شهرک‌ها و مجموعه‌های آپارتمانی و ارائه پیشنهادهای اصلاحی قوانین و مقررات مربوط به مراجع ذی‌ربط در جهت حفظ منافع ساکنان شهرک؛
نظارت بر تعیین محدوده شغلی بازارچه‌ها و مغازه‌ها به منظور تفکیک مشاعات محوطه و تأسیسات مسکونی از محدوده تجاری به ترتیبی که مغازه دارها نتوانند در حریم مناطق مسکونی تداخل نموده و مخل آسایش و ایمنی و حرمت ساکنین شوند؛
پیگیری جهت تکمیل تأسیسات نیمه تمام و ایجاد تأسیسات عمومی مورد نیاز توسط شرکت سازنده (یا هر شرکت و سازمانی که قانوناً جانشین آن شرکت بشود) از قبیل آموزشی، فرهنگی، مذهبی، بهداشتی، ارتباطی، تعاونی، ورزشی، تفریحی، با اولویت دادن به (محل جمع‌آوری و انتقال زباله، حصار شهرک، راه ورود و خروج اتوبان، مرکز آتشنشانی، روشنایی خیابان‌های اصلی و محوطه، پل عابر پیاده، کلینیک، بیمارستان، مرکز تلفن، ترمینال وسائط نقلیه عمومی، میدان میوه و تره بار، محلی برای استقرار دفتر هیئت مدیره مرکزی، و سایر موارد پیش‌بینی شده در نقشه جامع یا نقشه‌های تکمیلی و اجرائی مصوب؛
انجام اقدام‌های لازم به منظور بهره‌گیری از خدمات شهری از قبیل خدمات شهرداری، راهنمایی و رانندگی، انتظامی، بهداشتی و درمانی و سایر خدمات مورد نیاز شهرک، کمک و راهنمائی بلوکهای جدید و هماهنگی در راهبری تأسیسات و خدمات رفاهی بلوک‌ها و پیشگیری از مهاجرت کارکنان از بلوکی به بلوک دیگر؛
همکاری نزدیک با کلیه موسسات و سازمان‌های دولتی و خصوصی در جهت حفظ منافع ساکنان شهرک، تشکیل کمیته‌های حقوقی، فنی، فرهنگی، ورزشی، بهداشتی، زیباسازی؛
تدارک یک شبکه رایانه‌ای جهت حل و فصل مسائل اداری بلوکهای شهرک؛
انجام سایر مسائلی که در جهت منافع ساکنان شهرک بوده و در این اساسنامه پیش‌بینی نشده‌است.
در حال حاضر مجید حسیبی ریاست هیئت مدیره مرکزی شهرک اکباتان را بر عهده دارد. دوره عضویت در هیئت مدیره مرکزی شهرک اکباتان دو سال است.
مکان‌های عمومی شهرک اکباتان
شهرک اکباتان دارای دو ایستگاه مترو، چندین مدرسه، یک بیمارستان، چند کتابخانه، دو بازار روز (میوه و تره بار)، یک خانه اسباب بازی، یک خانه سلامت، یک خانه فرهنگ، دو باشگاه ورزشی (راه‌آهن و پاس) و سه مسجد می‌باشد. همچنین شورایاری محلات و هیئت مدیره مرکزی شهرک اکباتان نیز در این شهرک تشکیل گردیده‌است و همچنین مجتمع تجاری مگامال در فاز ۲.
مدرسه‌ها
راهنمایی جابربن حیان (پسرانه)
دبستان سید الشهدا (ع) (دخترانه)
دبیرستان امام خمینی (پسرانه)
هنرستان فنی اکباتان (دخترانه)
راهنمایی شهدای اکباتان (دخترانه)
دبستان شهید ناظم (دخترانه)
دبستان صادقین (پسرانه)
دبیرستان هیئت امنایی شهید عموئیان (پسرانه)
سرای محله اکباتان در میدان بسیج جنب شهرداری ناحیه شش قرار دارد.
خانه اسباب بازی سرای محله اکباتان واقع در میدان بسیج روبروی شهرداری ناحیه ۶ قرار دارد.
خانه سلامت اکباتان در میدان بسیج قرار دارد.
خانه فرهنگ شهرک اکباتان در خیابان شهید نفیسی (خیابان اصلی شهرک اکباتان) واقع شده‌است.
از نظر تقسیمات اداری شهرک اکباتان یک محله محسوب می‌شود و دارای شورایاری است.
دفتر شورایاری شهرک اکباتان در سرای محله اکباتان واقع در میدان بسیج جنب شهرداری ناحیه شش قرار دارد.
کتابخانه‌ها
کتابسرای محله اکباتان واقع در میدان بسیج جنب شهرداری ناحیه ۶ قرار دارد.
کتابخانه عمومی بلوک ۱۱ واقع در ورودی یک بلو ک۱۱ فاز ۲ ازجمله بهترین و غنی‌ترین کتابخانه‌های این شهرک می‌باشد که در سال ۱۳۷۵ با کمک هیت مدیره وقت بلوک ۱۱تاسیس گردید و امروز با بیش از ۱۰۰۰۰عنوان کتاب نظام یافته با رده‌بندی دیویی و با توجه به علم کتابداری فعالیت خود را ادامه می‌دهد.
کتابخانهٔ کوثر واقع در خانهٔ فرهنگ آیه.
ایستگاه مترو: ساخت ایستگاه متروی شهرک اکباتان در سال ۱۳۹۱ به اتمام رسید. ایستگاه اکباتان در خط چهار قرار دارد و یک ایستگاه میانراهی است. از یک سو این ایستگاه به ایستگاه متروی کوی بیمه متصل می‌شود و از سوی دیگر به ایستگاه متروی ارم سبز واقع در شمال اتوبان تهران کرج در خط متروی تهران کرج متصل می‌شود.
بازار روز شهرک اکباتان در اتوبان ستاری، ورودی اول، جنب پایانه اتوبوسرانی قرار دارد.
شهرک اکباتان دارای سه مسجد است: مسجد بعثت در فاز یک، مسجد امام خمینی در فاز دو، مسجد امام رضا در فاز سه.
ورزشگاه‌ها
باشگاه پاس، ورزشگاه راه‌آهن و ورزشگاه شهید دستگردی در شهرک اکباتان قرار دارند.
ورزشگاه راه‌آهن در فاز یک شهرک اکباتان قرار دارد و روبه‌روی ورزشگاه شهید دستگردی است.
ورزشگاه شهید دستگردی در فاز یک شهرک اکباتان قرار دارد و با مرکز مخابرات شهید صالح طبری و ورزشگاه راه‌آهن همجوار است.
همچنین مسابقه‌های پارکور در این شهرک برگزار می‌شود.
گرافیتی (دیوارنگاشته)
گرافیتی‌های شهرک اکباتان نیز معروف است. بسیاری از کارهای تنها (a1one) و هنرمندان دیگر بر دیوارهای این شهرک یا اطراف آن قرار دارند.
یکی از معروف‌ترین و قدیمی‌ترین مکان‌هایی که گرافیتی‌کارها به آن اعتماد می‌کنند و حرف‌هایشان را بر دیوارهای آن می‌نویسند اکباتان است. اگر سراغ فاز اول و قدیمی اکباتان بروید در انتهای شهرک چشمتان به گرافیتی‌هایی می‌خورید که هرکدام ممکن است چند روز دیگر زیر پمپ رنگی پاک شوند.
اطلاعات عمومی در مورد اکباتان
با رأی دیوان عدالت اداری ساخت دارالقرآن در اکباتان متوقف شد.
قالیباف در پاسخ به سئوال دیگری دربارهٔ مهلت ۲۰ روزه برای تجدید نظر حکم دارالقرآن اکباتان نیز ابراز داشت: حتماً شهرداری تهران پیگیر است و از این فرصت تجدید نظر در دادگاه استفاده خواهد کرد. همه ما باید مجری قانون باشیم و هر چه قانون حکم کند، شهرداری و مردم همه ما آن را اجرایی می‌کنیم.
وی گفت: در نهایت باید ببینیم حکم نهایی چه خواهد شد، ممکن است حکم به باقی ماندن یا جا به جایی دار القران باشد که همه ما آن را اجرا می‌کنیم.
ساخت مگامال در شهرک اکباتان با تأیید شورایاران وقت محلهٔ اکباتان بوده‌است.
شهرک اکباتان دارای یک ایستگاه آتشنشانی است.
پس از انقلاب ساخت این شهرک را شرکت عمران و نوسازی اکباتان بر عهده گرفت.
در چند سال اول تکمیل واحدهای مسکونی، شهرک از امکانات و مراکز خدماتی مناسبی برخوردار نبود و ساکنین برای برطرف کردن نیازهای خود، مجبور به مراجعه به مرکز شهر بودند. اما در سال‌های بعد امکانات خدماتی این مجموعه رشد کرد و هم‌اکنون بخش اعظم نیازهای خدماتی ساکنین در درون شهرک تأمین می‌شود و نیاز کمتری به مراجعه به خارج از شهرک دارند.
در گذشته شرق شهرک اکباتان با دیواری در خیابان اصلی اکباتان از کوی بیمه جدا شده بود و هیچ کوچه‌ای از سمت کوی بیمه به اکباتان راه نداشت. در سال‌های بعد با فشار اهالی بیمه این دیوار تخریب شد تا اهالی بیمه به‌راحتی بتوانند برای تأمین نیازهایشان به اکباتان مراجعه کنند. همچنین کاربری‌های بسیاری در این خیابان ایجاد و این خیابان را به یک راسته عملکردی مهم تبدیل شد.
اکنون پس از سی سال، طرح‌های آن به صورت نصفه نیمه و در غالب مجموعه‌های رفاهی، فرهنگی و اقتصادی در دستور کار ساخت قرار گرفته‌است.
در چند سال اول تکمیل واحدهای مسکونی، شهرک از امکانات و مراکز خدماتی مناسبی برخوردار نبود و ساکنین برای برطرف کردن نیازهای خود، مجبور به مراجعه به مرکز شهر بودند. اما در سال‌های بعد امکانات خدماتی این مجموعه رشد کرد و هم‌اکنون بخش اعظم نیازهای خدماتی ساکنین در درون شهرک تأمین می‌شود و نیاز کمتری به مراجعه به خارج از شهرک دارند.
در گذشته شرق شهرک اکباتان با دیواری در خیابان اصلی اکباتان از کوی بیمه جدا شده بود و هیچ کوچه‌ای از سمت کوی بیمه به اکباتان راه نداشت. در سال‌های بعد با فشار اهالی بیمه این دیوار تخریب شد تا اهالی بیمه به‌راحتی بتوانند برای تأمین نیازهایشان به اکباتان مراجعه کنند. همچنین کاربری‌های بسیاری در این خیابان ایجاد و این خیابان را به یک راسته عملکردی مهم تبدیل شد.
اکنون پس از سی سال، طرح‌های آن به صورت نصفه نیمه و در غالب مجموعه‌های رفاهی، فرهنگی و اقتصادی در دستور کار ساخت قرار گرفته‌است.
——————————————————————————————
کوی بیمه محله‌ای در غرب تهران در منطقه ۵ شهرداری تهران واقع است. این محله از شرق به شهرک شهید فکوری از شمال به شهرک آپادانا از غرب به شهرک اکباتان و از جنوب به بزرگراه شهید لشگری محدود می‌شود. کوی بیمه ۰٫۶۹ کیلومتر مربع مساحت و ۹۶۰۴ نفر جمعیت دارد.
اماکن عمومی
کوی بیمه دارای یک مسجد، یک کتابخانه عمومی، یک بازار روز، یک خانه سلامت و دو مجتمع ورزشی و یک ایستگاه مترو است. خیابان شهید ریاحی، بیمه یکم (نیکخواه عشقی)، بیمه دوم (آزمون نیا)، بیمه سوم (رستمی)، بیمه چهارم (فلسفی) و بیمه پنجم (عموییان) خیابان‌های اصلی شمالی جنوبی کوی بیمه هستند. خیابان شهید عظیمی خیابان اصلی شرقی غربی کوی بیمه است.
مسجد الله در ضلع شمال غربی میدان سالاری (میدان مرکزی کوی بیمه) قرار گرفته‌است و تنها مسجد کوی بیمه است.
میدان سالاری در تقاطع بیمه دوم و خیابان شهید عظیمی به عبارتی میدان اصلی کوی بیمه محسوب می‌شود.
کتابخانه عمومی بیمه در خیابان بیمه دوم قرار دارد.
بوستان‌های کوی بیمه
کوی بیمه دارای دو بوستان به نام‌های بوستان گلایول و بوستان میناست. بوستان گلایول در سال ۱۳۶۹ تأسیس شده‌است و در خیابان عظیمی قرار دارد. مساحت پارک ۹۹٬۷۳۰ متر مربع است. گونه‌های گیاهی چنار، بید، سرو نقره‌ای، نویا، سرو شیرازی، ماگنولیا، برگ بو، یوگا، یاس زرد، اسپیرم، دم موشی، هفت رنگ، نسترن، چمن است.
بوستان مینا در خیابان بیمه چهارم قرار دارد.
ایستگاه مترو
کوی بیمه دارای یک ایستگاه مترو است. ایستگاه متروی کوی بیمه در ابتدای خیابان بیمه دوم می‌باشد که در مسیر خط چهار قرار دارد و یک ایستگاه میان راهی است و از یک طرف به ایستگاه متروی اکباتان، از یک طرف به ایستگاه متروی میدان آزادی و از یک طرف به ایستگاه خط متروی فرودگاه متصل می‌شود که یک ایستگاه در پایانه دوی فرودگاه مهرآباد و یک ایستگاه در پایانه شش فرودگاه مهرآباد دارد.
