اعتبارسنجی انواع اسناد
با عنایت به قوانین و مقررات مختلف در امور حقوقی و کیفری، یکی از مهمترین ادله اثبات دعوا که می توان به کمک آن، یک ادعا را اثبات یا از یک ادعا علیه خود دفاع کرد، «سند» است که خود به دو دسته اسناد عادی و اسناد رسمی قابل تقسیم است. به همین دلیل بحث مربوط به سند و اعتبار آن، جایگاه فوق العاده ای در آیین دادرسی مدنی و آیین دادرسی کیفری دارد و قانونگذار واژه «اعتبار سند» را در سه مفهوم مختلف به کار برده است.
اعتبار سند به مفهوم اعم
در خصوص اعتبار سند به مفهوم اعم، ماده 1288 قانون مدنی حایز اهمیت است که بر اساس این ماده، «مفاد سند در صورتی معتبر است که مخالف قوانین نباشد». در این ماده، «اعتبار سند» به مفهوم «ارزش سند» به کار رفته است. بنابراین دادگاه در صورتی می تواند به سند ارزش اثباتی دهد که مخالف قوانین نباشد و این نخستین موضوعی است که هر گاه سندی به عنوان دلیل ارائه شود، باید مورد توجه دادگاه قرار گیرد. بی اعتباری سند مخالف قانون، ویژه سند رسمی نیست و مفاد سند عادی نیز اگر مخالف قانون باشد، همین حکم را دارد.
اعتبار سند به مفهوم مقاومت آن در برابر انکار و تردید
یکی دیگر از مفاهیم اعتبار سند، مقاوت سند در مقابل انکار یا تردید است. به موجب ماده 70 قانون ثبت، «سندی که مطابق قوانین به ثبت رسیده، رسمی است و تمام محتویات و امضاهای مندرج در آن معتبر خواهد بود؛ مگر اینکه مجعولیت آن سند ثابت شود». اعتبار سند رسمی در اینجا به مفهوم «اصالت» است و با این مفهوم است که اصل، بر اصالت سند رسمی است و اگر شخص مایل باشد که به اصالت سند رسمی تعرض کند، تنها باید ادعای جعل کرده و مجعولیت سند را اثبات کند؛ لذا نمی تواند نسبت به سند رسمی، ادعای انکار یا تردید کند. بر این اساس، اصل اصالت و صحت سند رسمی که در ماده 70 قانون ثبت آمده، ویژه و خاص سند رسمی است و سند عادی از چنین امتیازی برخوردار نیست. بنابراین تعرض به اصالت سند عادی، اگرچه می تواند به شکل ادعای جعل مطرح شود، اما انکار یا تردید هم نسبت به سند عادی امکان پذیر است.
اعتبار سند به مفهوم قابلیت استناد یا تحمیل مفاد سند
اما سومین مفهوم اعتبار سند، قابلیت استناد به سند یا تحمیل مفاد سند است. بر اساس ماده 1290 قانون مدنی، «اسناد رسمی درباره طرفین و وراث یا قائم مقام قانونی آنها معتبر است و اعتبار آنها نسبت به اشخاص ثالث در صورتی است که قانون تصریح کرده باشد». بر این اساس، اعتبار سند در اینجا به مفهوم تحمیل مفاد سند به اشخاص است. به عبارت دیگر، مندرجات هر سند اعم از سند عادی و سند رسمی علیه اشخاصی که آن سند را امضا کرده اند و قائم مقام آنها معتبر است؛ اما مندرجات سند اعم از سند عادی یا رسمی را نمی توان به اشخاص ثالث تحمیل کرد.
اسناد الکترونیک چیست؟
همانگونه که اشاره شد، در قانون مدنی سند به نوشته ای گفته می شود که در مقام اثبات دعوا یا دفاع از خود قابل استناد باشد. بنابراین تعریف سنتی از سند نشانگر آن است که سند حتما باید به صورت مادی بوده و تجسم بیرونی داشته باشد. اما گرایش های روزافزون به بهره گیری از وسایل الکترونیکی و فناوری های جدید نهایتا سبب شد تا در بسیاری از کشورها بحث مربوط به سند الکترونیکی و اعتبار آن از جنبه های حقوقی مورد بحث قرار گرفته و مقررات شایسته ای در ارتباط با آنها به تصویب برسد.در نظام حقوقی ایران، تصویب قانون تجارت الکترونیکی در سال 1382 به این موضوع مهم پرداخت که بر اساس بند های «الف» و «ب» ماده 2 این قانون، سند الکترونیکی این گونه تعریف شده است که داده پیام، هر نمادی از واقعه، اطلاعات یا مفهوم است که با وسایل الکترونیکی، نوری یا فناوری های جدید اطلاعات، تولید، ارسال، دریافت، ذخیره یا پردازش می شود. داده پیام به وسیله اصل ساز، تولید یا ارسال می شود تا مخاطب آن را دریافت کند. تولیدکننده و فرستنده داده پیام، آن را با امضای الکترونیکی امضا می کند.
اعتبار سنجی اسناد الکترونیک در ایران
موضوع مهمی که در مورد اسناد الکترونیکی وجود دارد، میزان پذیرش، اعتبار و توان اثباتی اسناد الکترونیکی به عنوان سند در دادگاه است که این مطالب در ماده 12 الی 16 قانون تجارت الکترونیکی مورد بررسی قرار گرفته است. به عنوان مثال به موجب ماده 12 این قانون، توان اثباتی و اعتبار اسناد الکترونیکی در دادگاه مورد پذیرش قرار گرفته است که به موجب آن «اسناد و ادله اثبات دعوا ممکن است به صورت داده پیام باشد و در هیچ محکمه یا اداره دولتی نمی توان بر اساس قواعد ادله موجود، ارزش اثباتی داده پیام را صرفا به دلیل شکل و قالب آن رد کرد». بنابراین می توان گفت در نظام حقوقی ایران نیز اسناد الکترونیک جزء اسناد معتبر محسوب می شوند و در دادگاه و ادارات قابل استناد خواهند بود. لازم به ذکر است با توجه به تعاریفی که از اسناد رسمی و اسناد عادی ارائه شد، اسناد الکترونیک جزء اسناد عادی محسوب می شوند و اعتبار سند عادی را خواهند داشت.
اعتبار سند به مفهوم اعم
در خصوص اعتبار سند به مفهوم اعم، ماده 1288 قانون مدنی حایز اهمیت است که بر اساس این ماده، «مفاد سند در صورتی معتبر است که مخالف قوانین نباشد». در این ماده، «اعتبار سند» به مفهوم «ارزش سند» به کار رفته است. بنابراین دادگاه در صورتی می تواند به سند ارزش اثباتی دهد که مخالف قوانین نباشد و این نخستین موضوعی است که هر گاه سندی به عنوان دلیل ارائه شود، باید مورد توجه دادگاه قرار گیرد. بی اعتباری سند مخالف قانون، ویژه سند رسمی نیست و مفاد سند عادی نیز اگر مخالف قانون باشد، همین حکم را دارد.
اعتبار سند به مفهوم مقاومت آن در برابر انکار و تردید
یکی دیگر از مفاهیم اعتبار سند، مقاوت سند در مقابل انکار یا تردید است. به موجب ماده 70 قانون ثبت، «سندی که مطابق قوانین به ثبت رسیده، رسمی است و تمام محتویات و امضاهای مندرج در آن معتبر خواهد بود؛ مگر اینکه مجعولیت آن سند ثابت شود». اعتبار سند رسمی در اینجا به مفهوم «اصالت» است و با این مفهوم است که اصل، بر اصالت سند رسمی است و اگر شخص مایل باشد که به اصالت سند رسمی تعرض کند، تنها باید ادعای جعل کرده و مجعولیت سند را اثبات کند؛ لذا نمی تواند نسبت به سند رسمی، ادعای انکار یا تردید کند. بر این اساس، اصل اصالت و صحت سند رسمی که در ماده 70 قانون ثبت آمده، ویژه و خاص سند رسمی است و سند عادی از چنین امتیازی برخوردار نیست. بنابراین تعرض به اصالت سند عادی، اگرچه می تواند به شکل ادعای جعل مطرح شود، اما انکار یا تردید هم نسبت به سند عادی امکان پذیر است.
اعتبار سند به مفهوم قابلیت استناد یا تحمیل مفاد سند
اما سومین مفهوم اعتبار سند، قابلیت استناد به سند یا تحمیل مفاد سند است. بر اساس ماده 1290 قانون مدنی، «اسناد رسمی درباره طرفین و وراث یا قائم مقام قانونی آنها معتبر است و اعتبار آنها نسبت به اشخاص ثالث در صورتی است که قانون تصریح کرده باشد». بر این اساس، اعتبار سند در اینجا به مفهوم تحمیل مفاد سند به اشخاص است. به عبارت دیگر، مندرجات هر سند اعم از سند عادی و سند رسمی علیه اشخاصی که آن سند را امضا کرده اند و قائم مقام آنها معتبر است؛ اما مندرجات سند اعم از سند عادی یا رسمی را نمی توان به اشخاص ثالث تحمیل کرد.
اسناد الکترونیک چیست؟
همانگونه که اشاره شد، در قانون مدنی سند به نوشته ای گفته می شود که در مقام اثبات دعوا یا دفاع از خود قابل استناد باشد. بنابراین تعریف سنتی از سند نشانگر آن است که سند حتما باید به صورت مادی بوده و تجسم بیرونی داشته باشد. اما گرایش های روزافزون به بهره گیری از وسایل الکترونیکی و فناوری های جدید نهایتا سبب شد تا در بسیاری از کشورها بحث مربوط به سند الکترونیکی و اعتبار آن از جنبه های حقوقی مورد بحث قرار گرفته و مقررات شایسته ای در ارتباط با آنها به تصویب برسد.در نظام حقوقی ایران، تصویب قانون تجارت الکترونیکی در سال 1382 به این موضوع مهم پرداخت که بر اساس بند های «الف» و «ب» ماده 2 این قانون، سند الکترونیکی این گونه تعریف شده است که داده پیام، هر نمادی از واقعه، اطلاعات یا مفهوم است که با وسایل الکترونیکی، نوری یا فناوری های جدید اطلاعات، تولید، ارسال، دریافت، ذخیره یا پردازش می شود. داده پیام به وسیله اصل ساز، تولید یا ارسال می شود تا مخاطب آن را دریافت کند. تولیدکننده و فرستنده داده پیام، آن را با امضای الکترونیکی امضا می کند.
اعتبار سنجی اسناد الکترونیک در ایران
موضوع مهمی که در مورد اسناد الکترونیکی وجود دارد، میزان پذیرش، اعتبار و توان اثباتی اسناد الکترونیکی به عنوان سند در دادگاه است که این مطالب در ماده 12 الی 16 قانون تجارت الکترونیکی مورد بررسی قرار گرفته است. به عنوان مثال به موجب ماده 12 این قانون، توان اثباتی و اعتبار اسناد الکترونیکی در دادگاه مورد پذیرش قرار گرفته است که به موجب آن «اسناد و ادله اثبات دعوا ممکن است به صورت داده پیام باشد و در هیچ محکمه یا اداره دولتی نمی توان بر اساس قواعد ادله موجود، ارزش اثباتی داده پیام را صرفا به دلیل شکل و قالب آن رد کرد». بنابراین می توان گفت در نظام حقوقی ایران نیز اسناد الکترونیک جزء اسناد معتبر محسوب می شوند و در دادگاه و ادارات قابل استناد خواهند بود. لازم به ذکر است با توجه به تعاریفی که از اسناد رسمی و اسناد عادی ارائه شد، اسناد الکترونیک جزء اسناد عادی محسوب می شوند و اعتبار سند عادی را خواهند داشت.
آشنایی با انواع ضمانت نامه بانکی
ضمانت نامه بانکی قراردادی است که به درخواست مشتری بین بانک و کسی که تضمین می خواهد، منعقد می شود. در این حالت بانک، ضامنِ مشتری می شود تا در صورتی که مشتری طبق ضمانت نامه به تعهد خود عمل نکرد و دینش را نداد، بانک به عنوان ضامن وجه الضمان یا مبلغ تعهد را بپردازد. ضمانت نامه بانکی در میان قراردادهای ضمانت، یک قرارداد خاص است و علت آن هم این است که معمولا این نوع ضمانت نامه ها برای قراردادهای کلان یا دولتی منعقد می شوند.
ضمانت نامه شرکت در مناقصه یا مزایده
گاهی دولت برای فروش یا خرید اموال خود اقدام به برگزاری مناقصه یا مزایده می کند. در این راستا دستگاه های مربوطه مراتب را از طریق رسانه ها به اطلاع می رسانند تا کسانی که تمایل به شرکت دارند، در مناقصه یا مزایده ثبت نام کنند. کسانی که برای ارائه پیشنهادات خود در مزایده یا مناقصه، ثبت نام می کنند، باید یک ضمانت نامه بانکی به همراه داشته باشند تا بر اساس آن بر تعهد خود تا پایان مزایده و انعقاد قرارداد پایبند بمانند. به این ضمانت نامه، ضمانت نامه شرکت در مناقصه یا مزایده می گویند. ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان در کارهای پروژه ای که کارفرما و پیمانکار با یگدیگر همکاری می کنند، کارفرما از مبلغ ناخالص صورت وضعیت پیمانکار 10 درصد کسر می کند. کارفرمایان این کار را برای اطمینان از اینکه پروژه به درستی انجام می شود، انجام می دهند. در این حالت، کارفرما بنا به تقاضای پیمانکار باید به او ضمانت نامه بانکی بدهد. به این ضمانت نامه، ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان گفته می شود که در صورتی که پیمانکار تعهد خود را به درستی اجرا نکرد، مبلغ آن
می تواند مورد مطالبه قرار بگیرد.
ضمانت نامه حسن انجام تعهدات
ضمانت نامه حسن انجام تعهدات، برای تضمین انجام به موقع تعهدات توسط کسی که درخواست ضمانت کرده، در مقابل کسی که ضمانت به نفع او صورت گرفته، است. این نوع از ضمانت نامه بانکی همانطور که از نام آن بر می آید، تعهدات را تضمین می کند.
ضمانت نامه تعهد پرداخت
ضمانت نامه تعهد پرداخت یک نوع ضمانت نامه بانکی است که بر اساس آن بانک، پرداخت بدهی ها و دیون در موعد مشخصشان را ضمانت می کند.
ضمانت نامه حسن انجام کار
یکی دیگر از انواع ضمانت نامه های بانکی، ضمانت حسن انجام کار است که برای تضمین کارکرد پروژه از طرف بانک صادر می شود. در واقع بانک تضمین می کند که اگر پروژه طبق قرارداد بازدهی و پیشرفت نداشت، مبلغ ضمانت آن را بپردازد.
ضمانت نامه گمرکی
کسانی که کالا وارد کشور می کنند، برای ترخیص کالاهایشان باید حقوق گمرکی خود را بپردازند. حال اگر صاحب کالا، نتواند حق گمرکی خود را به طور نقدی پرداخت کند، باید معادل آن به اداره گمرک، ضمانت نامه بانکی بدهد. به این قسم از اقسام ضمانت نامه بانکی، ضمانت نامه گمرکی می گویند.
ضمانت نامه پیش پرداخت
وقتی یک کارفرما قصد دارد عملیات یک پروژه را آغاز کند، برای آماده کردن تجهیزات و خرید آنها معمولا درصدی از مبلغ قرارداد را تحت عنوان پیش پرداخت به پیمانکار می دهد و در مقابل این پیش پرداخت از پیمانکار، یک ضمانت نامه بانکی با نام ضمانت نامه پیش پرداخت دریافت می کند.
ضمانت نامه متفرقه
ضمانت نامه متفرقه فرم خاصی ندارد و در واقع به درخواست مشتری از بانک برای تضمین موارد خاص صادر می شود.
ضمانت نامه شرکت در مناقصه یا مزایده
گاهی دولت برای فروش یا خرید اموال خود اقدام به برگزاری مناقصه یا مزایده می کند. در این راستا دستگاه های مربوطه مراتب را از طریق رسانه ها به اطلاع می رسانند تا کسانی که تمایل به شرکت دارند، در مناقصه یا مزایده ثبت نام کنند. کسانی که برای ارائه پیشنهادات خود در مزایده یا مناقصه، ثبت نام می کنند، باید یک ضمانت نامه بانکی به همراه داشته باشند تا بر اساس آن بر تعهد خود تا پایان مزایده و انعقاد قرارداد پایبند بمانند. به این ضمانت نامه، ضمانت نامه شرکت در مناقصه یا مزایده می گویند. ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان در کارهای پروژه ای که کارفرما و پیمانکار با یگدیگر همکاری می کنند، کارفرما از مبلغ ناخالص صورت وضعیت پیمانکار 10 درصد کسر می کند. کارفرمایان این کار را برای اطمینان از اینکه پروژه به درستی انجام می شود، انجام می دهند. در این حالت، کارفرما بنا به تقاضای پیمانکار باید به او ضمانت نامه بانکی بدهد. به این ضمانت نامه، ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان گفته می شود که در صورتی که پیمانکار تعهد خود را به درستی اجرا نکرد، مبلغ آن
می تواند مورد مطالبه قرار بگیرد.
ضمانت نامه حسن انجام تعهدات
ضمانت نامه حسن انجام تعهدات، برای تضمین انجام به موقع تعهدات توسط کسی که درخواست ضمانت کرده، در مقابل کسی که ضمانت به نفع او صورت گرفته، است. این نوع از ضمانت نامه بانکی همانطور که از نام آن بر می آید، تعهدات را تضمین می کند.
ضمانت نامه تعهد پرداخت
ضمانت نامه تعهد پرداخت یک نوع ضمانت نامه بانکی است که بر اساس آن بانک، پرداخت بدهی ها و دیون در موعد مشخصشان را ضمانت می کند.
ضمانت نامه حسن انجام کار
یکی دیگر از انواع ضمانت نامه های بانکی، ضمانت حسن انجام کار است که برای تضمین کارکرد پروژه از طرف بانک صادر می شود. در واقع بانک تضمین می کند که اگر پروژه طبق قرارداد بازدهی و پیشرفت نداشت، مبلغ ضمانت آن را بپردازد.
ضمانت نامه گمرکی
کسانی که کالا وارد کشور می کنند، برای ترخیص کالاهایشان باید حقوق گمرکی خود را بپردازند. حال اگر صاحب کالا، نتواند حق گمرکی خود را به طور نقدی پرداخت کند، باید معادل آن به اداره گمرک، ضمانت نامه بانکی بدهد. به این قسم از اقسام ضمانت نامه بانکی، ضمانت نامه گمرکی می گویند.
ضمانت نامه پیش پرداخت
وقتی یک کارفرما قصد دارد عملیات یک پروژه را آغاز کند، برای آماده کردن تجهیزات و خرید آنها معمولا درصدی از مبلغ قرارداد را تحت عنوان پیش پرداخت به پیمانکار می دهد و در مقابل این پیش پرداخت از پیمانکار، یک ضمانت نامه بانکی با نام ضمانت نامه پیش پرداخت دریافت می کند.
ضمانت نامه متفرقه
ضمانت نامه متفرقه فرم خاصی ندارد و در واقع به درخواست مشتری از بانک برای تضمین موارد خاص صادر می شود.
اخبار ارز ، دلار ، طلا و سکه اینجا کلیک کنید.
اخبار اقتصادی ، صنعتی ، حوادث اینجا کلیک کنید.
اطلاعات عمومی دانستنیها آیا میدانید اینجا کلیک کنید.
دانستنیهای حقوقی اینجا کلیک کنید.
نکات مهم درباره انبار اینجا کلیک کنید.
درباره شهرکهای صنعتی اینجا کلیک کنید.
برای ثبت آگهی رایگان و تبلیغات خرید و فروش املاک و مستغلات اینجا کلیک کنید.
