تقاضای تجویز مجدد تعقیب
تقاضای تجویز مجدد تعقیب زمانی مطرح میشود که قرار منع تعقیبی در دادسرا صادر و پس از آن قطعیت یافته باشد و شاکی میتواند تعقیب مجدد متهم را به همان اتهام، پس از کشف دلایل جدید، از دادستان تقاضا کند. در این صورت پس از موافقت دادستان، این امر تنها برای یک مرتبه قابل انجام است. بنابراین در صورتی که دادستان دلایل جدید را برای تعقیب مجدد متهم کافی دانست، تجویز تعقیب مجدد را از دادگاه تقاضا میکند. اما اگر به علت جرم نبودن عمل ارتکابی، قرار منع تعقیب متهم صادر شده و قطعی شود، شاکی دیگر به هیچ عنوان نمیتواند تقاضای تعقیب مجدد متهم به همان اتهام را مطرح کند.
به طور کلی در دو صورت قرار منع تعقیب صادر میشود نخست، اگر موضوع و عمل ارتکابی جرم نباشد که در این صورت اگر قرار قطعی شود، دیگر نمیتوان مجددا متهم را به همان اتهام تعقیب کرد. دوم، زمانی که شاکی ادله کافی نداشته یا اینکه هیچ دلیلی جهت اثبات وجود نداشته باشد که در این صورت شاکی فقط یک بار دیگر میتواند با اجازه دادستان متهم را مجددا تحت تعقیب قرار دهد.ناگفته نماند که صرف تجویز مجدد تعقیب، به معنای محکومیت متهم نیست، بلکه بررسی و اعلام نظر مجدد با استناد به دلایل جدید را میطلبد.
به طور کلی در دو صورت قرار منع تعقیب صادر میشود نخست، اگر موضوع و عمل ارتکابی جرم نباشد که در این صورت اگر قرار قطعی شود، دیگر نمیتوان مجددا متهم را به همان اتهام تعقیب کرد. دوم، زمانی که شاکی ادله کافی نداشته یا اینکه هیچ دلیلی جهت اثبات وجود نداشته باشد که در این صورت شاکی فقط یک بار دیگر میتواند با اجازه دادستان متهم را مجددا تحت تعقیب قرار دهد.ناگفته نماند که صرف تجویز مجدد تعقیب، به معنای محکومیت متهم نیست، بلکه بررسی و اعلام نظر مجدد با استناد به دلایل جدید را میطلبد.
نکته مهم این است که تجویز تعقیب مجدد مشتکیعنه (متهم) از سوی دادستان، به معنای تبعیت بازپرس از نظر دادستان نیست و برخلاف صدور قرار جلب به دادرسی از سوی دادگاه که بازپرس تکلیفی جز تفهیم اتهام ندارد، در تجویز تعقیب مجدد، درست مثل زمانی که برای نخستین مرتبه شکایت با استناد به دلایلی مطرح شده است، تمامی وظایف قانونی جهت رسیدگی به پرونده بر عهده بازپرس است و در قرار نهایی نیز بازپرس هیچ تکلیفی به تبعیت از نظر دادستان و دادگاه ندارد و میتواند مانند نظر سابق خود، مجددا هم قرار منع تعقیب صادر کند. چرا که صرف تجویز مجدد تعقیب، به معنای محکومیت متهم نیست.در واقع تجویز مجدد رسیدگی به این معنا نیست که الزاما بازپرس این بار قرار جلب به دادرسی صادر کند، بلکه اجازه رسیدگی مجدد داده شده که ممکن است قرار منع تعقیب یا جلب به دادرسی صادر شود.
ماده ۲۷۸ قانون آیین دادرسی کیفری در ارتباط با تجویز تعقیب مجدد متهم بیان کرده است: «هرگاه به علت جرم نبودن عمل ارتکابی، قرار منع تعقیب صادر و به هر دلیل قطعی شود، نمیتوان بار دیگر متهم را به همان اتهام تعقیب کرد. هرگاه به علت فقدان یا عدم کفایت دلیل، قرار منع تعقیب صادر و در دادسرا قطعی شود، نمیتوان بار دیگر متهم را به همان اتهام تعقیب کرد، مگر پس از کشف دلیل جدید که در این صورت، با نظر دادستان برای یک بار قابل تعقیب است و اگر این قرار در دادگاه قطعی شود، پس از کشف دلیل جدید به درخواست دادستان میتوان او را برای یک بار با اجازه دادگاه صالح برای رسیدگی به اتهام، تعقیب کرد. در صورتی که دادگاه، تعقیب مجدد را تجویز کند، بازپرس مطابق مقررات رسیدگی می کند.»
ماده ۲۷۸ قانون آیین دادرسی کیفری در ارتباط با تجویز تعقیب مجدد متهم بیان کرده است: «هرگاه به علت جرم نبودن عمل ارتکابی، قرار منع تعقیب صادر و به هر دلیل قطعی شود، نمیتوان بار دیگر متهم را به همان اتهام تعقیب کرد. هرگاه به علت فقدان یا عدم کفایت دلیل، قرار منع تعقیب صادر و در دادسرا قطعی شود، نمیتوان بار دیگر متهم را به همان اتهام تعقیب کرد، مگر پس از کشف دلیل جدید که در این صورت، با نظر دادستان برای یک بار قابل تعقیب است و اگر این قرار در دادگاه قطعی شود، پس از کشف دلیل جدید به درخواست دادستان میتوان او را برای یک بار با اجازه دادگاه صالح برای رسیدگی به اتهام، تعقیب کرد. در صورتی که دادگاه، تعقیب مجدد را تجویز کند، بازپرس مطابق مقررات رسیدگی می کند.»