آخرین وضعیت برنامه برای حذف ارز ۴۲۰۰
عضو کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه "دولت باید مقابل حذف ارز ترجیحی، یارانه حمایت از معیشت مردم را در نظر بگیرد"، گفت: سعی ما بر این است که منابع تبصره ۱۴ را تقویت کنیم چرا که منابع در نظر گرفتهشده بهخصوص در بحث بهداشت کافی نبوده است. میرتاجالدینی در پاسخ به سؤالی در خصوص برنامه ارائهشده از سوی دولت برای حذف ارز 4200تومانی گفت: چگونگی حذف ارز 4200تومانی در اختیار دولت است، حرف دولت این است که ارز ترجیحی به مرحلهای رسیده است که حذف آن اجتنابناپذیر است.
وی با بیان اینکه حذف ارز 4200تومانی بهمعنای حذف یارانهها نیست بلکه یارانهها را آشکار میکند، گفت: تأکید مجلس این است که دولت برنامه روشنی را ارائه و دقیقاً مشخص کند که چگونه میخواهد از معیشت مردم محافظت و قیمتها را مدیریت کند. این نماینده مجلس شورای اسلامی ادامه داد: تأکید مجلس بر این است که دولت حتماً باید مقابل حذف ارز ترجیحی، یارانه حمایت از معیشت مردم را در نظر بگیرد، این کار را نیز باید بهصورت کارت یارانهای انجام دهد نه بهصورت یارانه نقدی، این بدین معناست که مردم میتوانند با استفاده از کارتی که در اختیار آنها قرار میگیرد، کالاهایی را که توسط سازمان برنامه و بودجه مشخص میشود، بهقیمت مصوب خریداری کنند.وی تأکید کرد: دولت باید بهگونهای مدیریت کند که کالاها بهصورت گسترده در سطح جامعه وجود داشته باشد. فروشگاهها نیز با توجه به اینکه این کارت در اختیار مردم قرار دارد، باید تخفیفات لازم را ارائه کنند، این مسئله طرح مجلس است که پیگیری میشود و نظر دولت نیز به این طرح نزدیک است.
توضیح درباره قطع موقت صادرات گاز به ترکیه
یک منبع آگاه گفت: به دلیل نشتی گاز در خط لوله ایران و مشکل فنی ایستگاه تقویت فشار گاز در خاک ترکیه بعد از موج سرما ناچار به قطع گاز به ترکیه هستیم.
وی با اشاره به مباحث مطرح شده در خصوص صادرات گاز ایران به ترکیه گفت: از حدود ۱۵-۱۰ روز پیش به دلیل نشتی گاز در خط لوله گاز ایران در نقطه صفر مرزی به ترکیه اعلام کردیم که این خط لوله نشتی دارد و باید آنها نیز بازرسان خود را برای بررسی وضعیت به منطقه اعزام کنند.وی ادامه داد: بر اساس استانداردهای بین المللی باید گاز فوراً قطع میشد اما این کار صورت نگرفت و به درخواست شرکت بوتاش ترکیه، ما حجم گاز را کم کردیم اما قطع نکردیم.وی اظهار داشت: اما متأسفانه مطلع شدیم ایستگاه تقویت فشار گاز در خاک ترکیه نیز دارای مشکلات فنی است و نمیتواند گاز موردنیاز را به خط لوله آن سوی مرز تزریق کند ولی باز با این حال به دلیل وجود موج شدید سرما در منطقه و به درخواست ترکها، گاز قطع نشد. در نهایت در یکی دو روز گذشته به دلیل مشکل فنی و کاهش حجم گاز و مشکل تقویت فشار ترکیه، ورود گاز به خطوط لوله ترکیه متوقف شد اما با رفع نسبی مشکل دوباره صادرات گاز به ترکیه از سر گرفته شده است.
وی ادامه داد: در شرایط فعلی تصمیم بر این است که گاز با حجم اندکی به درخواست ترکیه به این کشور ارسال شود و قطعاً بعد از عبور از این موج سرما ناچار به قطع گاز هستیم تا هم در ایران خط لوله تعمیر شود و هم در آن سوی مرز، ترکها بتوانند ایراد ایستگاه تقویت فشار گاز خود را برطرف کنند که پس از رفع این ایرادات دوباره گاز با حجم مشخص که در قرارداد ذکر شده است، به ترکیه صادر خواهد شد.
عضو کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه "دولت باید مقابل حذف ارز ترجیحی، یارانه حمایت از معیشت مردم را در نظر بگیرد"، گفت: سعی ما بر این است که منابع تبصره ۱۴ را تقویت کنیم چرا که منابع در نظر گرفتهشده بهخصوص در بحث بهداشت کافی نبوده است. میرتاجالدینی در پاسخ به سؤالی در خصوص برنامه ارائهشده از سوی دولت برای حذف ارز 4200تومانی گفت: چگونگی حذف ارز 4200تومانی در اختیار دولت است، حرف دولت این است که ارز ترجیحی به مرحلهای رسیده است که حذف آن اجتنابناپذیر است.
وی با بیان اینکه حذف ارز 4200تومانی بهمعنای حذف یارانهها نیست بلکه یارانهها را آشکار میکند، گفت: تأکید مجلس این است که دولت برنامه روشنی را ارائه و دقیقاً مشخص کند که چگونه میخواهد از معیشت مردم محافظت و قیمتها را مدیریت کند. این نماینده مجلس شورای اسلامی ادامه داد: تأکید مجلس بر این است که دولت حتماً باید مقابل حذف ارز ترجیحی، یارانه حمایت از معیشت مردم را در نظر بگیرد، این کار را نیز باید بهصورت کارت یارانهای انجام دهد نه بهصورت یارانه نقدی، این بدین معناست که مردم میتوانند با استفاده از کارتی که در اختیار آنها قرار میگیرد، کالاهایی را که توسط سازمان برنامه و بودجه مشخص میشود، بهقیمت مصوب خریداری کنند.وی تأکید کرد: دولت باید بهگونهای مدیریت کند که کالاها بهصورت گسترده در سطح جامعه وجود داشته باشد. فروشگاهها نیز با توجه به اینکه این کارت در اختیار مردم قرار دارد، باید تخفیفات لازم را ارائه کنند، این مسئله طرح مجلس است که پیگیری میشود و نظر دولت نیز به این طرح نزدیک است.
توضیح درباره قطع موقت صادرات گاز به ترکیه
یک منبع آگاه گفت: به دلیل نشتی گاز در خط لوله ایران و مشکل فنی ایستگاه تقویت فشار گاز در خاک ترکیه بعد از موج سرما ناچار به قطع گاز به ترکیه هستیم.
وی با اشاره به مباحث مطرح شده در خصوص صادرات گاز ایران به ترکیه گفت: از حدود ۱۵-۱۰ روز پیش به دلیل نشتی گاز در خط لوله گاز ایران در نقطه صفر مرزی به ترکیه اعلام کردیم که این خط لوله نشتی دارد و باید آنها نیز بازرسان خود را برای بررسی وضعیت به منطقه اعزام کنند.وی ادامه داد: بر اساس استانداردهای بین المللی باید گاز فوراً قطع میشد اما این کار صورت نگرفت و به درخواست شرکت بوتاش ترکیه، ما حجم گاز را کم کردیم اما قطع نکردیم.وی اظهار داشت: اما متأسفانه مطلع شدیم ایستگاه تقویت فشار گاز در خاک ترکیه نیز دارای مشکلات فنی است و نمیتواند گاز موردنیاز را به خط لوله آن سوی مرز تزریق کند ولی باز با این حال به دلیل وجود موج شدید سرما در منطقه و به درخواست ترکها، گاز قطع نشد. در نهایت در یکی دو روز گذشته به دلیل مشکل فنی و کاهش حجم گاز و مشکل تقویت فشار ترکیه، ورود گاز به خطوط لوله ترکیه متوقف شد اما با رفع نسبی مشکل دوباره صادرات گاز به ترکیه از سر گرفته شده است.
وی ادامه داد: در شرایط فعلی تصمیم بر این است که گاز با حجم اندکی به درخواست ترکیه به این کشور ارسال شود و قطعاً بعد از عبور از این موج سرما ناچار به قطع گاز هستیم تا هم در ایران خط لوله تعمیر شود و هم در آن سوی مرز، ترکها بتوانند ایراد ایستگاه تقویت فشار گاز خود را برطرف کنند که پس از رفع این ایرادات دوباره گاز با حجم مشخص که در قرارداد ذکر شده است، به ترکیه صادر خواهد شد.
سال 1400 با چه نرخ تورمی به پایان می رسد؟
گزارش بانک مرکزی از تحولات اقتصادی آذر
بانک مرکزی اعلام کرد که نرخ تورم متوسط دوازدهماهه و نقطه به نقطه در آذر ۱۴۰۰ در ادامه روند چندماه اخیر، با کاهش همراه بوده است. همچنین گزارش مرکز آمار که روز گذشته منتشر شد نیز نشان می دهد که نرخ تورم سالانه دی ماه ١٤٠٠ برای خانوارهای کشور به ٤٢,٤ درصد رسیده که نسبت به همین اطلاع در ماه قبل، یک درصد کاهش یافته است. کاهش نرخ تورم البته در شرایطی است که نقدینگی در پایان آذر امسال ۲۴.۹ درصد نسبت به پایان سال گذشته رشد داشته است. همچنین پایه پولی نیز با افزایش 37.6 درصدی همراه بوده است. هر چند کاهش انتظارات تورمی و گشایشهای بینالمللی می تواند در وضعیت کاهش تورم در ماههای پایانی سال 1400 تاثیرگذار باشد، اما رشد پایه پولی و افزایش نقدینگی به عنوان دو سرعت گیر در مسیر کاهش نرخ تورم است.
در آذرماه ۱۴۰۰ در ادامه روند چند ماه اخیر، نرخ تورم متوسط دوازدهماهه و نقطه به نقطه با کاهش همراه بودند. در این ماه نرخ تورم ماهانه نیز در ادامه روند دو ماه اخیر و در پی کاهش قابل توجه تورم ماهانه ارزش اجاری مسکن که طی ماههای اخیر به عنوان پیشران تورم مطرح بود، با کاهش مواجه شد. بررسی تورم ماهانه به تفکیک کالا و خدمت نشان میدهد که بر خلاف چند ماه اخیر، اقلام کالایی در این ماه سهم عمده از تورم ماهانه را به خود اختصاص دادند؛ بهگونهای که کالاهای بادوام که نوسانات قیمت آنها همبستگی بالایی با نوسانات بازار ارز دارد، تورم ماهانه نسبتاً بالایی را در آذرماه ثبت کردند.
آخرین وضعیت تولید ناخالص داخلی
بر اساس محاسبات مقدماتی، تولید ناخالص داخلی کشور به قیمتهای ثابت سال ۱۳۹۵ در نیمه نخست سال ۱۴۰۰ نسبت به رقم مشابه سال قبل با نفت و بدون نفت بهترتیب ۳.۳ و ۲.۴ درصد افزایش یافته است. رشد اقتصادی نیمه نخست سال جاری در نتیجه تحقق رشد مثبت ارزش افزوده گروههای «خدمات» و «نفت» به ترتیب معادل ۵.۷ و ۱۵.۱ درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل است. از سوی دیگر، رشد ارزش افزوده گروههای «کشاورزی» و «صنایع و معادن» در 6 ماهه اول سال جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل متأثر از مواجهه با مشکلاتی همچون کاهش میزان بارندگیها و محدودیت در تأمین برق مورد نیاز برخی واحدهای صنعتی و نیز کاهش ارزش افزوده فعالیتهای ساختمانی به ترتیب معادل ۲.۰- و ۱.۹- درصد تحقق یافته است.
رشد 40 درصدی تجارت خارجی
در حوزه تجارت خارجی با توجه به گزارش انتشار یافته از سوی گمرک طی نهماهه سال جاری ارزش صادرات گمرکی ۳۵.۱ میلیارد دلار بوده که نشانگر افزایش حدود ۳۹.۸ درصدی آن در مقایسه با دوره مشابه سال ۱۳۹۹ است. لازم به توضیح است که ارزش صادرات گمرکی در نهماهه سال جاری فراتر از ارزش صادرات در کل سال ۱۳۹۹ بوده است. همچنین ارزش واردات گمرکی در دوره مزبور در حدود ۳۶.۹ میلیارد دلار گزارش شده است که حاکی از افزایش حدوداً ۳۷ درصدی آن نسبت به مدت مشابه سال قبل است. تحولات بازار رسمی ارز در آذرماه حاکی از آن است که در این ماه متوسط نرخ دلار حوالهای و اسکناس در سامانه سنا به ترتیب معادل ۲۳۸.۹ و ۲۷۱.۴ هزار ریال بود که نسبت به ماه قبل از آن به ترتیب معادل ۲.۲ و ۰.۹ درصد افزایش نشان میدهد. همچنین علیرغم افزایش نرخ دلار در بازار غیررسمی طی نیمه نخست آذر ماه، این مؤلفه از اواسط ماه مورد گزارش روند نزولی را تجربه کرد.
مسیر متفاوت بازار مسکن از بورس
در سایر بازارهای دارایی از جمله مسکن، بررسیها حکایت از آن دارد که شاخص قیمت مسکن معامله شده با افزایش مواجه شده است. بر اساس اطلاعات اخذ شده از سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور، متوسط قیمت خرید و فروش یک متر مربع زیربنای واحد مسکونی معامله شده در شهر تهران طی آذرماه ۱۴۰۰ نسبت به ماه قبل ۱.۸ درصد افزایش و نسبت به ماه مشابه سال قبل ۲۱.۱ درصد افزایش را تجربه کرد. در بازار سهام نیز شاخص کل بورس اوراق بهادار در روز پایانی آذرماه ۴.۹ درصد نسبت روز پایانی ماه قبل کاهش یافت.
حجم نقدینگی ۲۵ درصد رشد کرد
حجم نقدینگی در پایان آذرماه سال ۱۴۰۰ نسبت به پایان سال ۱۳۹۹ معادل ۲۷.۴ درصد رشد یافته است. لازم به توضیح است که ۲.۵ واحد درصد از رشد نقدینگی در نه ماهه منتهی به آذرماه ۱۴۰۰ مربوط به اضافه شدن اطلاعات خلاصه دفتر کل داراییها و بدهیهای بانک مهر اقتصاد به اطلاعات خلاصه دفترکل داراییها و بدهیهای بانک سپه (بواسطه ادغام بانکهای متعلق به نیروهای مسلح در بانک سپه) است و فاقد آثار پولی است. بر همین اساس نرخ رشد نقدینگی در دوازده ماهه منتهی به آذرماه ۱۴۰۰ به ۴۱.۴ درصد رسید که ۲.۷ واحد درصد از آن مربوط به افزایش پوشش آماری مذکور است. به عبارت دیگر در صورت عدم لحاظ پوشش آماری مذکور، رشد نقدینگی در پایان آذرماه ۱۴۰۰ نسبت به پایان سال ۱۳۹۹ معادل ۲۴.۹ درصد و در دوازده ماهه منتهی به آذرماه ۱۴۰۰ معادل ۳۸.۷ درصد میبود.
رشد ۳۷.۶ درصدی پایه پولی
رشد پایه پولی در دوازده ماهه منتهی به آذرماه ۱۴۰۰ به ۳۷.۶ درصد رسید. لازم به ذکر است پایه پولی در پایان آذرماه ۱۴۰۰ نسبت به پایان سال ۱۳۹۹، رشدی معادل ۲۲.۲ درصد داشته که در مقایسه با رشد متغیر مذکور در دوره مشابه سال قبل (۱۵.۵ درصد) به میزان ۶.۷ واحد درصد افزایش یافته است. در این مقطع، خالص سایر اقلام داراییها و بدهیهای بانک مرکزی و مطالبات بانک مرکزی از بانکها به ترتیب با سهمی معادل ۱۲.۸ و ۸.۰ واحد درصد مهمترین عوامل رشد پایه پولی بوده اند.
پیش بینی تورم در سه سناریو
هر چند در گزارش اخیر بانک مرکزی و مرکز آمار ایران، نرخ تورم مسیر کاهشی داشته است، اما به دلیل موارد عنوان شده از جمله کسری بودجه و پرداخت دستمزد کارکنان دولت در آخر سال، همچنان چالشهایی در مسیر کاهش نرخ تورم وجود دارد. باید توجه داشت اگرچه در این ماهها نرخ تورم کاهشی شده است اما موتور رشد تورمی همچنان روشن است. بر اساس سناریوی خوشبینانه، نرخ تورم ماهانه تا پایان سال مطابق نرخ تورم آذر به میزان ۷/ ۱درصد حرکت میکند. در سناریوی میانه، نرخ تورم بر اساس حرکت سه ماه گذشته و به میزان ۶/ ۲درصد محاسبه شده است. در نهایت در سناریوی بدبینانه نیز نرخ تورم ماهانه به میزان متوسط ۶ ماه گذشته و در سطح ۱/ ۳درصد تغییر میکند.
آخرین وضعیت تولید ناخالص داخلی
بر اساس محاسبات مقدماتی، تولید ناخالص داخلی کشور به قیمتهای ثابت سال ۱۳۹۵ در نیمه نخست سال ۱۴۰۰ نسبت به رقم مشابه سال قبل با نفت و بدون نفت بهترتیب ۳.۳ و ۲.۴ درصد افزایش یافته است. رشد اقتصادی نیمه نخست سال جاری در نتیجه تحقق رشد مثبت ارزش افزوده گروههای «خدمات» و «نفت» به ترتیب معادل ۵.۷ و ۱۵.۱ درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل است. از سوی دیگر، رشد ارزش افزوده گروههای «کشاورزی» و «صنایع و معادن» در 6 ماهه اول سال جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل متأثر از مواجهه با مشکلاتی همچون کاهش میزان بارندگیها و محدودیت در تأمین برق مورد نیاز برخی واحدهای صنعتی و نیز کاهش ارزش افزوده فعالیتهای ساختمانی به ترتیب معادل ۲.۰- و ۱.۹- درصد تحقق یافته است.
رشد 40 درصدی تجارت خارجی
در حوزه تجارت خارجی با توجه به گزارش انتشار یافته از سوی گمرک طی نهماهه سال جاری ارزش صادرات گمرکی ۳۵.۱ میلیارد دلار بوده که نشانگر افزایش حدود ۳۹.۸ درصدی آن در مقایسه با دوره مشابه سال ۱۳۹۹ است. لازم به توضیح است که ارزش صادرات گمرکی در نهماهه سال جاری فراتر از ارزش صادرات در کل سال ۱۳۹۹ بوده است. همچنین ارزش واردات گمرکی در دوره مزبور در حدود ۳۶.۹ میلیارد دلار گزارش شده است که حاکی از افزایش حدوداً ۳۷ درصدی آن نسبت به مدت مشابه سال قبل است. تحولات بازار رسمی ارز در آذرماه حاکی از آن است که در این ماه متوسط نرخ دلار حوالهای و اسکناس در سامانه سنا به ترتیب معادل ۲۳۸.۹ و ۲۷۱.۴ هزار ریال بود که نسبت به ماه قبل از آن به ترتیب معادل ۲.۲ و ۰.۹ درصد افزایش نشان میدهد. همچنین علیرغم افزایش نرخ دلار در بازار غیررسمی طی نیمه نخست آذر ماه، این مؤلفه از اواسط ماه مورد گزارش روند نزولی را تجربه کرد.
مسیر متفاوت بازار مسکن از بورس
در سایر بازارهای دارایی از جمله مسکن، بررسیها حکایت از آن دارد که شاخص قیمت مسکن معامله شده با افزایش مواجه شده است. بر اساس اطلاعات اخذ شده از سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور، متوسط قیمت خرید و فروش یک متر مربع زیربنای واحد مسکونی معامله شده در شهر تهران طی آذرماه ۱۴۰۰ نسبت به ماه قبل ۱.۸ درصد افزایش و نسبت به ماه مشابه سال قبل ۲۱.۱ درصد افزایش را تجربه کرد. در بازار سهام نیز شاخص کل بورس اوراق بهادار در روز پایانی آذرماه ۴.۹ درصد نسبت روز پایانی ماه قبل کاهش یافت.
حجم نقدینگی ۲۵ درصد رشد کرد
حجم نقدینگی در پایان آذرماه سال ۱۴۰۰ نسبت به پایان سال ۱۳۹۹ معادل ۲۷.۴ درصد رشد یافته است. لازم به توضیح است که ۲.۵ واحد درصد از رشد نقدینگی در نه ماهه منتهی به آذرماه ۱۴۰۰ مربوط به اضافه شدن اطلاعات خلاصه دفتر کل داراییها و بدهیهای بانک مهر اقتصاد به اطلاعات خلاصه دفترکل داراییها و بدهیهای بانک سپه (بواسطه ادغام بانکهای متعلق به نیروهای مسلح در بانک سپه) است و فاقد آثار پولی است. بر همین اساس نرخ رشد نقدینگی در دوازده ماهه منتهی به آذرماه ۱۴۰۰ به ۴۱.۴ درصد رسید که ۲.۷ واحد درصد از آن مربوط به افزایش پوشش آماری مذکور است. به عبارت دیگر در صورت عدم لحاظ پوشش آماری مذکور، رشد نقدینگی در پایان آذرماه ۱۴۰۰ نسبت به پایان سال ۱۳۹۹ معادل ۲۴.۹ درصد و در دوازده ماهه منتهی به آذرماه ۱۴۰۰ معادل ۳۸.۷ درصد میبود.
رشد ۳۷.۶ درصدی پایه پولی
رشد پایه پولی در دوازده ماهه منتهی به آذرماه ۱۴۰۰ به ۳۷.۶ درصد رسید. لازم به ذکر است پایه پولی در پایان آذرماه ۱۴۰۰ نسبت به پایان سال ۱۳۹۹، رشدی معادل ۲۲.۲ درصد داشته که در مقایسه با رشد متغیر مذکور در دوره مشابه سال قبل (۱۵.۵ درصد) به میزان ۶.۷ واحد درصد افزایش یافته است. در این مقطع، خالص سایر اقلام داراییها و بدهیهای بانک مرکزی و مطالبات بانک مرکزی از بانکها به ترتیب با سهمی معادل ۱۲.۸ و ۸.۰ واحد درصد مهمترین عوامل رشد پایه پولی بوده اند.
پیش بینی تورم در سه سناریو
هر چند در گزارش اخیر بانک مرکزی و مرکز آمار ایران، نرخ تورم مسیر کاهشی داشته است، اما به دلیل موارد عنوان شده از جمله کسری بودجه و پرداخت دستمزد کارکنان دولت در آخر سال، همچنان چالشهایی در مسیر کاهش نرخ تورم وجود دارد. باید توجه داشت اگرچه در این ماهها نرخ تورم کاهشی شده است اما موتور رشد تورمی همچنان روشن است. بر اساس سناریوی خوشبینانه، نرخ تورم ماهانه تا پایان سال مطابق نرخ تورم آذر به میزان ۷/ ۱درصد حرکت میکند. در سناریوی میانه، نرخ تورم بر اساس حرکت سه ماه گذشته و به میزان ۶/ ۲درصد محاسبه شده است. در نهایت در سناریوی بدبینانه نیز نرخ تورم ماهانه به میزان متوسط ۶ ماه گذشته و در سطح ۱/ ۳درصد تغییر میکند.
حذف قرعهکشی خودرو از سال آینده
سید رضا فاطمی، وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: سال آینده بیش از نیاز داخل خودرو تولید میکنیم که سبب میشود قرعهکشی نداشته باشیم.وزیر صنعت، معدن و تجارت علت آشفتگی بازار خودرو را همسان نبودن عرضه و تقاضا عنوان کرد و افزود: 500هزار دستگاه کمتر از نیاز تولید میکنیم که بهسرعت برطرف خواهد شد؛ نکته دیگر این است که خودرو به کالای سرمایهای تبدیل شده است؛ به این معنا که بسیاری از افرادی که خودرو میخرند، به آن نگاه سرمایهای دارند.وی خاطرنشان کرد: یک ماه قبل ثبتنام خودرو در یکی از شرکتهای خودروساز انجام شد که برای 10هزار خودرو، 4میلیون نفر ثبتنام کردند این در حالی است که این 4میلیون ثبتنام، واقعی نیست؛ کل نیاز بازار خودروی ایران، یکمیلیون و 500هزار دستگاه در سال است که نشان میدهد بازار خودرو، یک بازار واقعی نیست بلکه رانتی و سوداگرانه است.فاطمی امین ادامه داد: اول باید تولید را افزایش دهیم که امسال این اتفاق رخ خواهد داد و تا پایان امسال، 130هزار دستگاه بیشتر از سال گذشته عرضه خواهد شد؛ 130هزار دستگاه هم برای سال آینده پیشفروش میشود که مجموعاً 260هزار دستگاه امسال بیشتر عرضه میشود.
مصوبه برقی دولت پایانی بر بیعدالتی است
احمد توکلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: در حوزه برق و سایر حوزهها باید به سمتی برویم که هزینه استفاده از انرژی مازاد الگوی تعیین شده توسط ثروتمندان از جیب همه مردم در قالب یارانه پرداخت نشود.وی با اشاره به اجرای مصوبه برقی هیئت دولت با محوریت تشویق مشترکان کم مصرف و تنظیم میزان استفاده از برق مشترکان پرمصرف با ابزار تعرفهگذاری، گفت: نظام تعرفهگذاری حاملهای انرژی از جمله برق سابقا مبتنی بر پرداخت یارانه بود، بر این اساس در گام ابتدایی باید از خود بپرسیم، یارانه به چه معناست.عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در بیان تعریفی از یارانه گفت: یارانه فارغ از اینکه کجا و چگونه پرداخت میشود، به معنای کمککردن به اقشار نیازمند است و در این نظام تعریفی اولین سوالی که پیش میآید، این است که چرا این یارانه و کمک باید به اقشاری پرداخت شود که نیازمند نیستند.توکلی ادامه داد: اگر تصمیمی به ثروتمندان اجازه دهد از کالایی زیر قیمت تولید شده آن استفاده کنند، یعنی از جیب فقرا دارد برداشت میشود، در حالی که باید عکس این مسئله صادق باشد.
سید رضا فاطمی، وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: سال آینده بیش از نیاز داخل خودرو تولید میکنیم که سبب میشود قرعهکشی نداشته باشیم.وزیر صنعت، معدن و تجارت علت آشفتگی بازار خودرو را همسان نبودن عرضه و تقاضا عنوان کرد و افزود: 500هزار دستگاه کمتر از نیاز تولید میکنیم که بهسرعت برطرف خواهد شد؛ نکته دیگر این است که خودرو به کالای سرمایهای تبدیل شده است؛ به این معنا که بسیاری از افرادی که خودرو میخرند، به آن نگاه سرمایهای دارند.وی خاطرنشان کرد: یک ماه قبل ثبتنام خودرو در یکی از شرکتهای خودروساز انجام شد که برای 10هزار خودرو، 4میلیون نفر ثبتنام کردند این در حالی است که این 4میلیون ثبتنام، واقعی نیست؛ کل نیاز بازار خودروی ایران، یکمیلیون و 500هزار دستگاه در سال است که نشان میدهد بازار خودرو، یک بازار واقعی نیست بلکه رانتی و سوداگرانه است.فاطمی امین ادامه داد: اول باید تولید را افزایش دهیم که امسال این اتفاق رخ خواهد داد و تا پایان امسال، 130هزار دستگاه بیشتر از سال گذشته عرضه خواهد شد؛ 130هزار دستگاه هم برای سال آینده پیشفروش میشود که مجموعاً 260هزار دستگاه امسال بیشتر عرضه میشود.
مصوبه برقی دولت پایانی بر بیعدالتی است
احمد توکلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: در حوزه برق و سایر حوزهها باید به سمتی برویم که هزینه استفاده از انرژی مازاد الگوی تعیین شده توسط ثروتمندان از جیب همه مردم در قالب یارانه پرداخت نشود.وی با اشاره به اجرای مصوبه برقی هیئت دولت با محوریت تشویق مشترکان کم مصرف و تنظیم میزان استفاده از برق مشترکان پرمصرف با ابزار تعرفهگذاری، گفت: نظام تعرفهگذاری حاملهای انرژی از جمله برق سابقا مبتنی بر پرداخت یارانه بود، بر این اساس در گام ابتدایی باید از خود بپرسیم، یارانه به چه معناست.عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در بیان تعریفی از یارانه گفت: یارانه فارغ از اینکه کجا و چگونه پرداخت میشود، به معنای کمککردن به اقشار نیازمند است و در این نظام تعریفی اولین سوالی که پیش میآید، این است که چرا این یارانه و کمک باید به اقشاری پرداخت شود که نیازمند نیستند.توکلی ادامه داد: اگر تصمیمی به ثروتمندان اجازه دهد از کالایی زیر قیمت تولید شده آن استفاده کنند، یعنی از جیب فقرا دارد برداشت میشود، در حالی که باید عکس این مسئله صادق باشد.
یک حقوقدان در گفتوگو با «حمایت» بررسی کرد
نکات کلیدی درباره مزایای بیمه شخص ثالث
یک حقوقدان و عضو هیاتعلمی دانشگاه، موضع قانونگذار درباره بهرهمندی راننده مقصر حادثه از مزایای بیمه شخص ثالث و ابعاد مختلف آن را بررسی و تشریح کرد.
دکتر وحید قاسمی عهد در گفتوگو با «حمایت» در پاسخ به این پرسش که آیا راننده مقصر حادثه، مشمول قانون بیمه اجباری خسارات واردشده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه مصوب سال 1395 است یا خیر، اظهار کرد: در پاسخ به این پرسش میتوان گفت که احکام راجع به خسارات وارده به راننده مقصر حادثه، مشمول قانون بیمه اجباری شخص ثالث است. اما راننده مقصر حادثه، شخص ثالث محسوب نشده و از مزایای مربوط به شخص ثالث بهرهمند نمیشود.
وی در توضیح این موضوع گفت: در بند «ت» ماده یک قانون بیمه اجباری خسارات واردشده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه، قانونگذار در مقام تعریف شخص ثالث مقرر میکند: «شخص ثالث، هر شخصی است که به سبب حوادث موضوع این قانون، دچار خسارت بدنی یا مالی شود؛ بهاستثنای راننده مسبب حادثه». بنابراین راننده مقصر حادثه جزء اشخاص ثالث بهشمار نمیرود. اما این امر موجب نمیشود که قانونگذار نسبت به حقوق راننده مسبب حادثه بیتفاوت باشد و بر اساس ماده ۳ قانون مزبور، به راننده مسبب حادثه نیز دیه فوت یا دیه یا ارش جرح و هزینه معالجه پرداخت میشود. باید گفت که بیمه مقصر حادثه از نوع بیمه حوادث است.
این عضو هیاتعلمی دانشگاه افزود: در خصوص راننده مقصر حادثه، آییننامهای موسوم به «آییننامه اجرایی ماده (۳) قانون بیمه اجباری خسارات واردشده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه» از سوی هیات وزیران به تصویب رسیده است.
قاسمیعهد همچنین به این پرسش که دریافت بیمه برای راننده مقصر حادثه اجباری است یا خیر، پاسخ مثبت داد و در این خصوص بیان کرد: بیمه حوادث راننده مقصر حادثه نیز همانند بیمه شخص ثالث، اجباری است. قانونگذار در بخشی از ماده 3 قانون بیمه اجباری خسارات واردشده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه، اینگونه مطرح میکند که «دارنده وسیله نقلیه مکلف است برای پوشش خسارتهای بدنی واردشده به راننده مسبب حادثه، حداقل به میزان دیه مرد مسلمان در ماه غیرحرام، بیمه حوادث اخذ کند....» در نتیجه با وجود چنین نصی، جای هیچگونه شبههای وجود ندارد.
وی ادامه داد: نکته مهم و قابل توجه این است که برخلاف پوشش بیمه اجباری برای اشخاص ثالث، که حداقل آن دیه یک مرد مسلمان در ماه حرام است، حداقل بیمه راننده مقصر حادثه، دیه یک مرد مسلمان در ماه غیرحرام و هزینه معالجه است.
این حقوقدان همچنین در خصوص اینکه اگر راننده مقصر حادثه، فاقد بیمهنامه باشد، آیا خسارت او از طرف صندوق تامین خسارت بدنی پرداخت میشود یا خیر، عنوان کرد: برخی با مطالعه ماده 5 آییننامه اجرایی ماده (۳) قانون بیمه اجباری خسارات واردشده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه، که مقرر میدارد: «چنانچه راننده مسبب حادثه از محل بیمهنامه شخص ثالث یا صندوق تأمین خسارتهای بدنی، غرامت دریافت کند، تعهد بیمهگر به میزان درصد تقصیر تعیینشده خواهد بود.» با این شبهه مواجهه شدند که صندوق تامین خسارتهای بدنی نیز ممکن است به راننده مقصر حادثه، خسارت پرداخت کند. این نظر صحیح نیست. زیرا در این ماده، به اصل جبران خسارت در بیمههای جبران خسارتی (غرامتی) اشاره میشود که وفق آن، هیچ زیاندیدهای حق ندارد بیش از ضرر وارده، وجهی دریافت کند. وی اضافه کرد: علاوه بر این، ماده 5 این آییننامه، راجع به حالتی است که راننده مسبب حادثه 100 درصد مقصر نیست. برای مثال جایی که 50 درصد مقصر است و از این حیث در حد 50 درصد خسارت وارده، ثالث محسوب میشود، خسارت او نیز همانند هر ثالثی ممکن است از صندوق یا توسط بیمهگر پرداخت شود. قاسمیعهد بیان کرد: همچنین مطالعه ماده ۲۱ قانون بیمه اجباری خسارات واردشده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه نشان میدهد که هدف قانونگذار از ایجاد و تاسیس صندوق تامین خسارتهای بدنی، حمایت از اشخاص ثالث بوده است؛ کما اینکه در این ماده میخوانیم «بهمنظور حمایت از زیاندیدگان حوادث ناشی از وسایل نقلیه، خسارتهای بدنی وارد به اشخاص ثالث که به علت فقدان یا انقضای بیمهنامه، بطلان قرارداد بیمه، شناختهنشدن وسیله نقلیه مسبب حادثه، کسری پوشش بیمهنامه ناشی از افزایش مبلغ ریالی دیه یا تعلیق یا لغو پروانه فعالیت شرکت بیمه یا صدور حکم توقف یا ورشکستگی بیمهگر موضوع ماده (۲۲) این قانون، قابل پرداخت نباشد، یا بهطور کلی خسارتهای بدنی که خارج از تعهدات قانونی بیمهگر مطابق مقررات این قانون است، بهاستثنای موارد مصرح در ماده (۱۷)، توسط صندوق مستقلی به نام «صندوق تامین خسارتهای بدنی» جبران میشود». وی اظهار کرد: بر این اساس، میتوان گفت در خسارت وارده بر اشخاص ثالث، فقدان بیمهنامه موجب میشود زیاندیده نتواند به بیمهگر خاصی مراجعه کند. در چنین حالتی صندوق تامین خسارتهای بدنی، خسارات وارده را جبران میکند، اما خسارات وارده بر راننده مقصر حادثه، خارج از تعهدات صندوق است و در صورت ورود خسارت، هیچ وجهی از سوی صندوق پرداخت نمیشود.
این وکیل پایهیک دادگستری در ادامه در پاسخ به این پرسش که اگر راننده مقصر حادثه فاقد گواهینامه باشد، آیا خسارت موضوع ماده 3 قانون بیمه اجباری خسارات واردشده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه به او پرداخت میشود یا خیر، تصریح کرد: مراجعه به ماده 15 این قانون، نشان میدهد درخصوص خسارات وارده به اشخاص ثالث، چنانچه راننده مقصر حادثه حین حادثه مست بوده یا تحت روانگردان و مواد مخدر باشد یا اینکه عمدا خسارتی را ایجاد کند یا اینکه گواهینامه نداشته باشد، بیمهگر مکلف است بدون هیچگونه شرط و اخذ تضمین، خسارت زیاندیده را پرداخت کند و پس از آن میتواند به قائممقامی زیاندیده از طریق مراجع قانونی برای بازیافت تمام یا بخشی از وجوه پرداختشده، به شخصی که موجب خسارت شده است، مراجعه کند.
وی با بیان اینکه راجع به خسارت وارده به راننده مقصر حادثه، وضع متفاوت است، ادامه داد: همانگونه که توضیح داده شد، برای ماده 3 قانون بیمه اجباری خسارات واردشده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه، آییننامه اجرایی به تصویب هیاتوزیران رسیده و با وجود اینکه در ماده هفت این آییننامه مقرر شده است «خسارتهای خارج از تعهد بیمهگر، موارد مندرج در مواد (۱۵) و (۱۷) قانون است»، در رویه قضایی اختلاف نظر وجود داشت و به تعبیر روشنتر، برخلاف خسارت وارده بر اشخاص ثالث، طبق ماده 7 آییننامه، خسارتهایی که مشمول ماده 15 باشد، از شمول تعهدات بیمهگر خارج میشود. بدین ترتیب، چنانچه راننده فاقد گواهینامه باشد، بیمهگر باید از پرداخت خسارت به او سر باز زند.
قاسمیعهد خطرنشان کرد: با وجود صراحت قانونگذار، در رویه قضایی اختلاف نظر بود تا اینکه هیأت عمومی دیوان عالی کشور، رأی وحدترویه شماره ۸۰۶ را در تاریخ 14 بهمن سال 1399 صادر کرد. بر اساس این رأی، «در موارد مشمول ماده ۱۵ قانون بیمه اجباری خسارات واردشده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه مصوب سال 1395، اگرچه پرداخت خسارت به زیاندیده و بازیافت آن از مسبب حادثه، پیشبینی شده است، اما با توجه به اینکه هرگاه زیاندیده، مسبب حادثه و ورود صدمه به خود باشد، پرداخت خسارت به وی و اقدام به بازپسگیری آن، کاری بیهوده و غیرعقلایی است، بنابراین هدف از وضع این ماده، حمایت از اشخاص ثالث زیاندیده است؛ نه مسبب حادثه، و اصولاً در این قانون، برای رانندگان مسبب حادثه واجد شرایط مذکور در بندهای چهارگانه ماده ۱۵ یادشده، مزایایی لحاظ نشده است و به همین علت، این موارد از شمول ماده ۱۱ همین قانون نیز خروج موضوعی دارد. افزون بر این، شرط دارا بودن گواهینامه رانندگی برای پرداخت خسارت به راننده مسبب حادثه در بند پ ماده ۱۰ آییننامه اجرایی ماده ۳ قانون یادشده پیشبینی شده و این آییننامه به موجب تکلیف مقرر در همین ماده به تصویب شورای عالی بیمه بهعنوان مرجع تشخیص موارد خارج از تعهد بیمهگر مطابق تبصره ۲ ماده ۲۱ این قانون نیز رسیده است. بنا به مراتب، بیمهگر مسئولیتی برای پرداخت خسارت بدنی به راننده مسبب حادثه فاقد گواهینامه رانندگی از محل بیمهنامه موضوع ماده ۳ قانون مذکور ندارد».
وی در توضیح این موضوع گفت: در بند «ت» ماده یک قانون بیمه اجباری خسارات واردشده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه، قانونگذار در مقام تعریف شخص ثالث مقرر میکند: «شخص ثالث، هر شخصی است که به سبب حوادث موضوع این قانون، دچار خسارت بدنی یا مالی شود؛ بهاستثنای راننده مسبب حادثه». بنابراین راننده مقصر حادثه جزء اشخاص ثالث بهشمار نمیرود. اما این امر موجب نمیشود که قانونگذار نسبت به حقوق راننده مسبب حادثه بیتفاوت باشد و بر اساس ماده ۳ قانون مزبور، به راننده مسبب حادثه نیز دیه فوت یا دیه یا ارش جرح و هزینه معالجه پرداخت میشود. باید گفت که بیمه مقصر حادثه از نوع بیمه حوادث است.
این عضو هیاتعلمی دانشگاه افزود: در خصوص راننده مقصر حادثه، آییننامهای موسوم به «آییننامه اجرایی ماده (۳) قانون بیمه اجباری خسارات واردشده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه» از سوی هیات وزیران به تصویب رسیده است.
قاسمیعهد همچنین به این پرسش که دریافت بیمه برای راننده مقصر حادثه اجباری است یا خیر، پاسخ مثبت داد و در این خصوص بیان کرد: بیمه حوادث راننده مقصر حادثه نیز همانند بیمه شخص ثالث، اجباری است. قانونگذار در بخشی از ماده 3 قانون بیمه اجباری خسارات واردشده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه، اینگونه مطرح میکند که «دارنده وسیله نقلیه مکلف است برای پوشش خسارتهای بدنی واردشده به راننده مسبب حادثه، حداقل به میزان دیه مرد مسلمان در ماه غیرحرام، بیمه حوادث اخذ کند....» در نتیجه با وجود چنین نصی، جای هیچگونه شبههای وجود ندارد.
وی ادامه داد: نکته مهم و قابل توجه این است که برخلاف پوشش بیمه اجباری برای اشخاص ثالث، که حداقل آن دیه یک مرد مسلمان در ماه حرام است، حداقل بیمه راننده مقصر حادثه، دیه یک مرد مسلمان در ماه غیرحرام و هزینه معالجه است.
این حقوقدان همچنین در خصوص اینکه اگر راننده مقصر حادثه، فاقد بیمهنامه باشد، آیا خسارت او از طرف صندوق تامین خسارت بدنی پرداخت میشود یا خیر، عنوان کرد: برخی با مطالعه ماده 5 آییننامه اجرایی ماده (۳) قانون بیمه اجباری خسارات واردشده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه، که مقرر میدارد: «چنانچه راننده مسبب حادثه از محل بیمهنامه شخص ثالث یا صندوق تأمین خسارتهای بدنی، غرامت دریافت کند، تعهد بیمهگر به میزان درصد تقصیر تعیینشده خواهد بود.» با این شبهه مواجهه شدند که صندوق تامین خسارتهای بدنی نیز ممکن است به راننده مقصر حادثه، خسارت پرداخت کند. این نظر صحیح نیست. زیرا در این ماده، به اصل جبران خسارت در بیمههای جبران خسارتی (غرامتی) اشاره میشود که وفق آن، هیچ زیاندیدهای حق ندارد بیش از ضرر وارده، وجهی دریافت کند. وی اضافه کرد: علاوه بر این، ماده 5 این آییننامه، راجع به حالتی است که راننده مسبب حادثه 100 درصد مقصر نیست. برای مثال جایی که 50 درصد مقصر است و از این حیث در حد 50 درصد خسارت وارده، ثالث محسوب میشود، خسارت او نیز همانند هر ثالثی ممکن است از صندوق یا توسط بیمهگر پرداخت شود. قاسمیعهد بیان کرد: همچنین مطالعه ماده ۲۱ قانون بیمه اجباری خسارات واردشده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه نشان میدهد که هدف قانونگذار از ایجاد و تاسیس صندوق تامین خسارتهای بدنی، حمایت از اشخاص ثالث بوده است؛ کما اینکه در این ماده میخوانیم «بهمنظور حمایت از زیاندیدگان حوادث ناشی از وسایل نقلیه، خسارتهای بدنی وارد به اشخاص ثالث که به علت فقدان یا انقضای بیمهنامه، بطلان قرارداد بیمه، شناختهنشدن وسیله نقلیه مسبب حادثه، کسری پوشش بیمهنامه ناشی از افزایش مبلغ ریالی دیه یا تعلیق یا لغو پروانه فعالیت شرکت بیمه یا صدور حکم توقف یا ورشکستگی بیمهگر موضوع ماده (۲۲) این قانون، قابل پرداخت نباشد، یا بهطور کلی خسارتهای بدنی که خارج از تعهدات قانونی بیمهگر مطابق مقررات این قانون است، بهاستثنای موارد مصرح در ماده (۱۷)، توسط صندوق مستقلی به نام «صندوق تامین خسارتهای بدنی» جبران میشود». وی اظهار کرد: بر این اساس، میتوان گفت در خسارت وارده بر اشخاص ثالث، فقدان بیمهنامه موجب میشود زیاندیده نتواند به بیمهگر خاصی مراجعه کند. در چنین حالتی صندوق تامین خسارتهای بدنی، خسارات وارده را جبران میکند، اما خسارات وارده بر راننده مقصر حادثه، خارج از تعهدات صندوق است و در صورت ورود خسارت، هیچ وجهی از سوی صندوق پرداخت نمیشود.
این وکیل پایهیک دادگستری در ادامه در پاسخ به این پرسش که اگر راننده مقصر حادثه فاقد گواهینامه باشد، آیا خسارت موضوع ماده 3 قانون بیمه اجباری خسارات واردشده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه به او پرداخت میشود یا خیر، تصریح کرد: مراجعه به ماده 15 این قانون، نشان میدهد درخصوص خسارات وارده به اشخاص ثالث، چنانچه راننده مقصر حادثه حین حادثه مست بوده یا تحت روانگردان و مواد مخدر باشد یا اینکه عمدا خسارتی را ایجاد کند یا اینکه گواهینامه نداشته باشد، بیمهگر مکلف است بدون هیچگونه شرط و اخذ تضمین، خسارت زیاندیده را پرداخت کند و پس از آن میتواند به قائممقامی زیاندیده از طریق مراجع قانونی برای بازیافت تمام یا بخشی از وجوه پرداختشده، به شخصی که موجب خسارت شده است، مراجعه کند.
وی با بیان اینکه راجع به خسارت وارده به راننده مقصر حادثه، وضع متفاوت است، ادامه داد: همانگونه که توضیح داده شد، برای ماده 3 قانون بیمه اجباری خسارات واردشده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه، آییننامه اجرایی به تصویب هیاتوزیران رسیده و با وجود اینکه در ماده هفت این آییننامه مقرر شده است «خسارتهای خارج از تعهد بیمهگر، موارد مندرج در مواد (۱۵) و (۱۷) قانون است»، در رویه قضایی اختلاف نظر وجود داشت و به تعبیر روشنتر، برخلاف خسارت وارده بر اشخاص ثالث، طبق ماده 7 آییننامه، خسارتهایی که مشمول ماده 15 باشد، از شمول تعهدات بیمهگر خارج میشود. بدین ترتیب، چنانچه راننده فاقد گواهینامه باشد، بیمهگر باید از پرداخت خسارت به او سر باز زند.
قاسمیعهد خطرنشان کرد: با وجود صراحت قانونگذار، در رویه قضایی اختلاف نظر بود تا اینکه هیأت عمومی دیوان عالی کشور، رأی وحدترویه شماره ۸۰۶ را در تاریخ 14 بهمن سال 1399 صادر کرد. بر اساس این رأی، «در موارد مشمول ماده ۱۵ قانون بیمه اجباری خسارات واردشده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه مصوب سال 1395، اگرچه پرداخت خسارت به زیاندیده و بازیافت آن از مسبب حادثه، پیشبینی شده است، اما با توجه به اینکه هرگاه زیاندیده، مسبب حادثه و ورود صدمه به خود باشد، پرداخت خسارت به وی و اقدام به بازپسگیری آن، کاری بیهوده و غیرعقلایی است، بنابراین هدف از وضع این ماده، حمایت از اشخاص ثالث زیاندیده است؛ نه مسبب حادثه، و اصولاً در این قانون، برای رانندگان مسبب حادثه واجد شرایط مذکور در بندهای چهارگانه ماده ۱۵ یادشده، مزایایی لحاظ نشده است و به همین علت، این موارد از شمول ماده ۱۱ همین قانون نیز خروج موضوعی دارد. افزون بر این، شرط دارا بودن گواهینامه رانندگی برای پرداخت خسارت به راننده مسبب حادثه در بند پ ماده ۱۰ آییننامه اجرایی ماده ۳ قانون یادشده پیشبینی شده و این آییننامه به موجب تکلیف مقرر در همین ماده به تصویب شورای عالی بیمه بهعنوان مرجع تشخیص موارد خارج از تعهد بیمهگر مطابق تبصره ۲ ماده ۲۱ این قانون نیز رسیده است. بنا به مراتب، بیمهگر مسئولیتی برای پرداخت خسارت بدنی به راننده مسبب حادثه فاقد گواهینامه رانندگی از محل بیمهنامه موضوع ماده ۳ قانون مذکور ندارد».