کبد چرب چیست و برای درمان آن چه باید کرد؟
کبد چرب عارضه‌ای شایع است که در نتیجه تجمع چربی اضافی در کبد ایجاد می‌شود.
کبد چرب معمولا علامتی را ایجاد نمی‌کند و اغلب هنگام تصویربرداری از شکم (سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن یا ام‌آرآی) به دلایل دیگر شناسایی می‌شود. البته کبد چرب ممکن است هنگامی که شناسایی شود که پزشک با دیدن نتایج غیرطبیعی آزمایش‌های خونی مربوط به کارکرد کبد دستور تصویربرداری از کبد را بدهد.
کبد چرب ممکن است ناشی از نوشیدن مفرط مشروبات الکلی باشد که به آن «کبد چرب الکلی» می‌گویند. اما کبد چرب ممکن است افرادی که الکل مصرف نمی‌کنند، هم رخ دهد که به آن «کبد چرب غیرالکلی» می‌گویند.
کبد چرب ارتباط نزدیکی با بیماری‌هایی مانند دیابت و چاقی دارد. همچنین کبد چرب خطر دچار شدن شما را به بیماری‌های قلبی-عروقی بالا می‌برد.
دو نوع کبد چرب
دو نوع متفاوت کبد چرب وجود دارد:
- کبد چرب ساده: در این نوع فقط چربی در کبد شما تجمع پیدا می‌کند، اما التهابی در کبد شما وجود ندارد و آسیبی به سلول‌های کبدی وارد نمی‌آید. این نوع کبد چرب معمولا بدتر نمی‌شود یا باعث مشکلات وخیم کبدی نمی‌شود. ۸۰ درصد موارد کبد چرب از این نوع هستند.
- استئاتوهپاتیت: در این نوع کبد چرب التهاب هم در کبد شما وجود دارد و التهاب باعث آسیب دیدن سلول‌ها و ایجاد بافت جوشگاهی در کبد و فیبروز و نهایت سیروز کبدی و سرطان کبدی می‌شود.
اگر کبد چرب دارید
اگر مبتلا به کبد چرب تشخیص داده شده‌اید، نکته مهم این است که کبدتان را تا حد ممکن سالم نگه‌دارید و آسیب دیدن بیشتر آن جلوگیری کنید. برای این کار عمل به این توصیه‌ها مهم است:
- مصرف الکل را کنار بگذارید.
- با مشورت با پزشک یا داروساز مطمئن شوید که داروها، داروهای گیاهی یا مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید سمیتی برای کبد ایجاد نمی‌کنند. حتی داروی مسکن ساده‌ای مانند استامینوفن اگر برای مدت بیش از حد طولانی و به مقدار زیاد مصرف شود، به خصوص اگر کبد از قبل آسیب دیده باشد، ممکن است برای شما زیانبار باشد.
- برای محافظت در برابر هپاتیت‌های ویروسی A و B واکسن بزنید.
- سایر بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت را که ممکن است بر کبد شما اثر بگذارند، کنترل کنید.
تغییر سبک زندگی موثرترین درمان کبد چرب
در حال حاضر داروی تاییدشده‌ای برای درمان کبد چرب وجود ندارد؛ البته بررسی‌هایی درباره اثربخشی برخی از داروها دست انجام است.
موثرترین شیوه‌ای که برای درمان کبد چرب باقی می‌ماند، تغییرات سبک زندگی است:
- کم کردن وزن: کم کردن وزن در حد ۵ درصد وزن کل ممکن است برای بهبود آزمایش‌های کبد و کاهش چربی درون کبد کافی باشد. کاهش ۷ تا ۱۰ درصد وزن بدن می‌تواند میزان التهاب و آسیب وارد به سلول‌های کبدی را کاهش دهد و حتی برخی از آسیب‌های ناشی از فیبروز را برطرف کند. اما باید کاهش وزن را به طور تدریجی و در حد نیم تا یک کیلوگرم در هفته انجام شود، کاهش وزن بسیار سریع ممکن است التهاب و فیبروز کبدی را بدتر کند. بنابراین برای بهترین گزینه کاهش وزن باید با دکترتان مشورت کنید.
- به نظر می‌رسد ورزش هوازی نیز به کاهش چربی در کبد می‌انجامد و اگر با شدت کافی انجام شود احتمال ممکن است به جز اثر از طریق کاهش وزن، التهاب کبد را هم کاهش دهد.
- برخی از بررسی نشان داده‌اند که رژیم غذایی مدیترانه‌ای نیز به کاهش چربی در کبد کمک می‌کند. این رژیم غذایی بر خوردن میوه، سبزی، غلات کامل، حبوبات، مغزهای خوراکی، جایگزین کره با روغن زیتون یا کانولا، محدود کردن مصرف گوشت قرمز، خوردن بیشتر ماهی و گوشت ماکیان تاکید دارد.
- برخی از بررسی‌ها نشان داده‌اند که نوشیدن قهوه (در حد دو فنجان در روز) خطر فیبروز در کبد چرب را کاهش می‌دهد. البته باید مراقب باشید که مصرف قهوه را در حد متعادل نگه دارید.
به یاد داشته باشید که بزرگترین خطری که افراد مبتلا به کبد چرب را تهدید می‌کند، هنوز بیماری قلبی-عروقی است. این تغییرات سبک زندگی نه تنها می‌توانند کبد چرب شما را بهبود بخشند، بلکه به سلامت قلب شما هم کمک می‌کنند.
