انواع عوارض قانونی
مراجع ذیربط در برابر خدمات گوناگونی که به مردم ارائه میدهند، نوعی مالیات به نام عوارض دریافت میکنند. اخذ مالیات و عوارض قانونی به منظور اداره بهتر کشور صورت می‌گیرد و نباید نسبت به آن موضعگیری منفی داشت.
اخذ مالیات و عوارض قانونی به منظور اداره بهتر کشور صورت می‌گیرد و نمیتوان نسبت به آن موضعگیری منفی داشت. در کشورهای پیشرفته دنیا، دریافت مالیات و عوارض یک امر بدیهی است و به پیشرفت جامعه و کشور کمک فراوانی می‌کند.
پرسش اصلی و اساسی که در اینجا مطرح می‌شود، این است که که عوارض قانونی در کشور به کدام سازمان مربوط می‌شود؟ در پاسخ باید گفت در ایران عوارض اختصاصا به شهرداری مربوط می‌شود و شهرداری در مقابل انجام خدمات مختلف، هزینه هایی را از عموم مردم دریافت می‌کند.
شاید بتوان گفت که در حال حاظر عوارض جزء اصلیترین منابع درآمد شهرداری به شمار می‌رود و برنامه ریزیهای خاصی در این زمینه صورت می‌گیرد. با توجه به اینکه عوارض منبع درآمد مناسبی برای شهرداری محسوب می‌شود، در عین حال شهروندان انتظارات زیادی از این ارگان دارند و از این جهت باید امکانات مناسبی برای آنها فراهم شود.
مطابق قانون، شهرداری وظایفی مانند ایجاد خیابانها، کوچه ها، توسعه معابر و غیره برعهده دارد و برای انجام این وظایف نیاز به تامین مالی دارد که یکی از منابع مالی شهرداری، دریافت عوارض است.
مطابق ماده 29 آییننامه مالی شهرداریها، درآمد این سازمان به چند دسته تقسیم بندی می شود که یکی از آنها درآمد ناشی از عوارض عمومی است. درآمد ناشی از عوارض جزء درآمدهای مستمر برای شهرداری به‌شمار می‌رود که ماده 30 آییننامه مزبور در این زمینه بیان می‌کند: «هر شهرداری دارای تعرفه‌ای خواهد بود که در آن کلیه انواع عوارض و بهای خدمات و سایر درآمدهایی که به وسیله شهرداری و مؤسسات تابعه و وابسته به آن وصول یا تحصیل شده است، درج و هر نوع عوارض یا بهای خدمات جدیدی که وضع و تصویب می‌شود یا هر تغییری که در نوع و میزان نرخ آنها صورت می‌گیرد، در تعرفه مذکور منعکس می‌شود. وزارت کشور برای طرز تنظیم تعرفه و درج تغییرات بعدی و همچنین چگونگی وضع، تشخیص و وصول انواع عوارض و درآمدها، دستورالعملی جامع تهیه و برای راهنمایی به شهرداریها ابلاغ خواهد کرد.»
انواع عوارض قانونی
عوارض قانونی با توجه به نوع خدمات و امکاناتی که در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد، به چند دسته تقسیم می‌شود. هر کدام از عوارض قانونی تعرفه های مخصوص به خود را دارند که هر شهروندی ملزم به پرداخت آن است. در این بخش تنها به مهمترین انواع عوارض قانونی اشاره میکنیم.
عوارض نوسازی و عمران شهری
شهرداری برای نوسازی برخی از اماکن شهری و توسعه فضاهای عمومی اقدام به اخذ مبالغی به عنوان عوارض می‌کند. به طور مثال شهرداری در خصوص ساختمانهایی که فرسوده شده اند و نیاز به بازسازی یا نوسازی دارند، اقدامات لازم را انجام میدهد. عوارض نوسازی صرف بهسازی معابر، گسترش و توسعه فضای یک شهر می‌شود. اقدام شهرداری برای درختکاری در خیابانها و معابر و اقدام به آسفالت کوچه ها و معابر، از محل عوارض نوسازی تامین می‌شود.
عوارض نوسازی و عمران شهری، تنها به ساختمانهای نوساز مرتبط نمیشود، بلکه همه املاک واقع در یک شهر باید این عوارض را پرداخت کنند.
عوارض مدیریت پسماند واحدهای مسکونی و غیرمسکونی
شهرداری در خصوص مدیریت پسماند اماکن مسکونی و غیرمسکونی، عوارض دریافت می‌کند. جمع آوری، حمل و دفع پسماندهای شهری اعم از اماکن مسکونی و تجاری توسط شهرداری صورت می‌گیرد و قاعدتا برای انجام اینگونه کارها باید مبالغی اخذ شود.
پرداخت عوارض مربوط به پسماند چه واحدهای مسکونی و چه تجاری، الزاما بر عهده مالک ملک نیست، بلکه کسانی که از ملک استفاده میکنند نیز باید هزینه های مربوطه را بپردازند. به طور مثال فردی که واحد مسکونی را اجاره کرده است، در مورد مدیریت پسماندها باید عوارض مشخصی را پرداخت کند یا شخصی که مالک یک واحد تجاری است، وظیفه دارد در قبال انجام کارهای مدیریت پسماند، عوارض بپردازد.
عوارض سالیانه موتورسیکلت
موتورسیکلت جزء وسایل نقلیه ای به شمار می‌رود که عوارض به آن تعلق می‌گیرد و مالک آن باید هر ساله عوارض پرداخت کند. مالکان موتورسیکلتها موظفند به دلیل استفاده از آن، هزینهای تحت عنوان عوارض سالیانه موتورسیکلت پرداخت کنند.
از سال 1383 با مصوبه شورای اسلامی شهر، موتورسیکلت نیز مشمول پرداخت سالیانه عوارض شد.
عوارض خودرو
یکی از شناخته شده ترین انواع عوارض قانونی مربوط به خودرو است و افرادی که با خودرو خود در داخل یا بیرون از شهر تردد میکنند، باید عوارض آن را بپردازند. در واقع به دلیل آن که از طریق خودرو از امکانات و خدمات خیابان ها و جاده های برون شهری استفاده می‌شود، باید هزینه های ناشی از آن طبق نرخ مصوب پرداخت شود.
تعرفه عوارض خودرو
تعرفه عوارض خودرو هر ساله در حال تغییر است و نمیتوان معیار مشخص و ثابتی برای آن در نظر گرفت. در واقع ابهامات فراوانی در خصوص نحوه محاسبه تعرفه اینگونه عوارض وجود دارد اما امروزه این رقم به‌صورت ۱.۵ در هزار قیمت خودرو محاسبه می‌شود.
تعرفه و محاسبه عوارض خودرو توسط دو وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت و اقتصاد تعیین و به شهرداری ها ابلاغ می شود.
نحوه محاسبه عوارض مدیریت خدمات پسماند
مطابق قانون و آییننامه های مرتبط با مدیریت پسماند، عوارض خدمات مزبور به شرح زیر محاسبه می‌شود:
الف) خدمات پرداختی توسط تولیدکنندگان پسماندهای عادی برای اماکن مسکونی
ب) بهای خدمات مدیریت پسماند واحدهای غیرمسکونی مشمول عوارض کسب و پیشه
ج) سایر اماکن غیر مشمول بند (الف) و (ب):
سایر عوارض قانونی
به گزارش گروه حقوقی یاسا، از دیگر عوارض قانونی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
عوارض ملی و محلی
عوارض ملی و محلی به دلیل مرجع صدور، تفاوتهایی با هم دارند. مرجع برقراری عوارض ملی، مجلس شورای اسلامی است. اما مصوبات شورای اسلامی شهرها، مرجع برقراری عوارض محلی است.
در واقع مصوبات عوارض ملی توسط مجلس و مصوبات عوارض محلی توسط شورای اسلامی شهرها تعیین می‌شود.
از جمله مواردی که در زمره عوارض محلی قرار می‌گیرد، می‌توان به عوارض زمین، ماشین آلات و ساختمان اشاره کرد.
عوارض پایدار و ناپایدار
عوارض ناپایدار به عوارضی گفته می‌شود که شامل مازاد بر تراکم مجاز و جرایم ناشی از آرای قطعی کمیسیون ماده ۱۰۰ هستند و عوارض پایدار به کلیه عوارض مثل عوارض ملی، عوارض نوسازی، عوارض سطح شهر، عوارض خودرو، عوارض صدور پروانه ساختمانی، عوارض کسب و پیشه اطلاق می‌شود.
عوارض مستقیم و غیر مستقیم: عوارض مستقیم به عوارضی گفته می‌شود که به اموال منقول و غیرمنقول اختصاص مییابد. ولی عوارض غیرمستقیم به کالا و خدمات مختلفی اطلاق می‌شود.
نحوه پرداخت عوارض قانونی
امکان پرداخت عوارض قانونی به روشهای مختلفی وجود دارد. شهروندان میتوانند با مراجعه حضوری به مراجع مربوطه عوارض قانونی را پرداخت کنند یا به صورت اینترنتی و غیرحضوری در این زمینه اقدام کنند.
در صورتی که تمایل به پرداخت عوارض به شکل حضوری دارید، می‌توانید به دفاتر پیشخوان الکترونیک مراجعه کرده و قبوض مربوط به عوارض قانونی را بپردازید.
زمانی که به دفاتر خدمات الکترونیک مراجعه میکنید، ابتدا باید مدارک لازم مانند کارت شناسایی، قبض ارسالی و غیره را به مسئول مربوطه ارائه دهید و سپس عوارض درخواستی شما پرداخت می‌شود.
اما اگر زمان کافی برای پرداخت عوارض به روش حضوری ندارید، به شما روش اینترنتی را پیشنهاد میکنیم. سامانههای مختلفی برای پرداخت عوارض قانونی در نظر گرفته شده است که به صورت آنلاین می‌توانید اقدام کنید.
پرداخت قبوض عوارض خودرو، نوسازی و عمران شهری و غیره را می‌توان به شکل حضوری با مراجعه به بانکها و دستگاههای خودپرداز و همچنین می‌توان به شکل غیرحضوری و از طریق اپلیکیشن‌‌ها، موبایل بانک و اینترنت بانک انجام داد.
پرسش اصلی و اساسی که در اینجا مطرح می‌شود، این است که که عوارض قانونی در کشور به کدام سازمان مربوط می‌شود؟ در پاسخ باید گفت در ایران عوارض اختصاصا به شهرداری مربوط می‌شود و شهرداری در مقابل انجام خدمات مختلف، هزینه هایی را از عموم مردم دریافت می‌کند.
شاید بتوان گفت که در حال حاظر عوارض جزء اصلیترین منابع درآمد شهرداری به شمار می‌رود و برنامه ریزیهای خاصی در این زمینه صورت می‌گیرد. با توجه به اینکه عوارض منبع درآمد مناسبی برای شهرداری محسوب می‌شود، در عین حال شهروندان انتظارات زیادی از این ارگان دارند و از این جهت باید امکانات مناسبی برای آنها فراهم شود.
مطابق قانون، شهرداری وظایفی مانند ایجاد خیابانها، کوچه ها، توسعه معابر و غیره برعهده دارد و برای انجام این وظایف نیاز به تامین مالی دارد که یکی از منابع مالی شهرداری، دریافت عوارض است.
مطابق ماده 29 آییننامه مالی شهرداریها، درآمد این سازمان به چند دسته تقسیم بندی می شود که یکی از آنها درآمد ناشی از عوارض عمومی است. درآمد ناشی از عوارض جزء درآمدهای مستمر برای شهرداری به‌شمار می‌رود که ماده 30 آییننامه مزبور در این زمینه بیان می‌کند: «هر شهرداری دارای تعرفه‌ای خواهد بود که در آن کلیه انواع عوارض و بهای خدمات و سایر درآمدهایی که به وسیله شهرداری و مؤسسات تابعه و وابسته به آن وصول یا تحصیل شده است، درج و هر نوع عوارض یا بهای خدمات جدیدی که وضع و تصویب می‌شود یا هر تغییری که در نوع و میزان نرخ آنها صورت می‌گیرد، در تعرفه مذکور منعکس می‌شود. وزارت کشور برای طرز تنظیم تعرفه و درج تغییرات بعدی و همچنین چگونگی وضع، تشخیص و وصول انواع عوارض و درآمدها، دستورالعملی جامع تهیه و برای راهنمایی به شهرداریها ابلاغ خواهد کرد.»
انواع عوارض قانونی
عوارض قانونی با توجه به نوع خدمات و امکاناتی که در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد، به چند دسته تقسیم می‌شود. هر کدام از عوارض قانونی تعرفه های مخصوص به خود را دارند که هر شهروندی ملزم به پرداخت آن است. در این بخش تنها به مهمترین انواع عوارض قانونی اشاره میکنیم.
عوارض نوسازی و عمران شهری
شهرداری برای نوسازی برخی از اماکن شهری و توسعه فضاهای عمومی اقدام به اخذ مبالغی به عنوان عوارض می‌کند. به طور مثال شهرداری در خصوص ساختمانهایی که فرسوده شده اند و نیاز به بازسازی یا نوسازی دارند، اقدامات لازم را انجام میدهد. عوارض نوسازی صرف بهسازی معابر، گسترش و توسعه فضای یک شهر می‌شود. اقدام شهرداری برای درختکاری در خیابانها و معابر و اقدام به آسفالت کوچه ها و معابر، از محل عوارض نوسازی تامین می‌شود.
عوارض نوسازی و عمران شهری، تنها به ساختمانهای نوساز مرتبط نمیشود، بلکه همه املاک واقع در یک شهر باید این عوارض را پرداخت کنند.
عوارض مدیریت پسماند واحدهای مسکونی و غیرمسکونی
شهرداری در خصوص مدیریت پسماند اماکن مسکونی و غیرمسکونی، عوارض دریافت می‌کند. جمع آوری، حمل و دفع پسماندهای شهری اعم از اماکن مسکونی و تجاری توسط شهرداری صورت می‌گیرد و قاعدتا برای انجام اینگونه کارها باید مبالغی اخذ شود.
پرداخت عوارض مربوط به پسماند چه واحدهای مسکونی و چه تجاری، الزاما بر عهده مالک ملک نیست، بلکه کسانی که از ملک استفاده میکنند نیز باید هزینه های مربوطه را بپردازند. به طور مثال فردی که واحد مسکونی را اجاره کرده است، در مورد مدیریت پسماندها باید عوارض مشخصی را پرداخت کند یا شخصی که مالک یک واحد تجاری است، وظیفه دارد در قبال انجام کارهای مدیریت پسماند، عوارض بپردازد.
عوارض سالیانه موتورسیکلت
موتورسیکلت جزء وسایل نقلیه ای به شمار می‌رود که عوارض به آن تعلق می‌گیرد و مالک آن باید هر ساله عوارض پرداخت کند. مالکان موتورسیکلتها موظفند به دلیل استفاده از آن، هزینهای تحت عنوان عوارض سالیانه موتورسیکلت پرداخت کنند.
از سال 1383 با مصوبه شورای اسلامی شهر، موتورسیکلت نیز مشمول پرداخت سالیانه عوارض شد.
عوارض خودرو
یکی از شناخته شده ترین انواع عوارض قانونی مربوط به خودرو است و افرادی که با خودرو خود در داخل یا بیرون از شهر تردد میکنند، باید عوارض آن را بپردازند. در واقع به دلیل آن که از طریق خودرو از امکانات و خدمات خیابان ها و جاده های برون شهری استفاده می‌شود، باید هزینه های ناشی از آن طبق نرخ مصوب پرداخت شود.
تعرفه عوارض خودرو
تعرفه عوارض خودرو هر ساله در حال تغییر است و نمیتوان معیار مشخص و ثابتی برای آن در نظر گرفت. در واقع ابهامات فراوانی در خصوص نحوه محاسبه تعرفه اینگونه عوارض وجود دارد اما امروزه این رقم به‌صورت ۱.۵ در هزار قیمت خودرو محاسبه می‌شود.
تعرفه و محاسبه عوارض خودرو توسط دو وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت و اقتصاد تعیین و به شهرداری ها ابلاغ می شود.
نحوه محاسبه عوارض مدیریت خدمات پسماند
مطابق قانون و آییننامه های مرتبط با مدیریت پسماند، عوارض خدمات مزبور به شرح زیر محاسبه می‌شود:
الف) خدمات پرداختی توسط تولیدکنندگان پسماندهای عادی برای اماکن مسکونی
ب) بهای خدمات مدیریت پسماند واحدهای غیرمسکونی مشمول عوارض کسب و پیشه
ج) سایر اماکن غیر مشمول بند (الف) و (ب):
سایر عوارض قانونی
به گزارش گروه حقوقی یاسا، از دیگر عوارض قانونی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
عوارض ملی و محلی
عوارض ملی و محلی به دلیل مرجع صدور، تفاوتهایی با هم دارند. مرجع برقراری عوارض ملی، مجلس شورای اسلامی است. اما مصوبات شورای اسلامی شهرها، مرجع برقراری عوارض محلی است.
در واقع مصوبات عوارض ملی توسط مجلس و مصوبات عوارض محلی توسط شورای اسلامی شهرها تعیین می‌شود.
از جمله مواردی که در زمره عوارض محلی قرار می‌گیرد، می‌توان به عوارض زمین، ماشین آلات و ساختمان اشاره کرد.
عوارض پایدار و ناپایدار
عوارض ناپایدار به عوارضی گفته می‌شود که شامل مازاد بر تراکم مجاز و جرایم ناشی از آرای قطعی کمیسیون ماده ۱۰۰ هستند و عوارض پایدار به کلیه عوارض مثل عوارض ملی، عوارض نوسازی، عوارض سطح شهر، عوارض خودرو، عوارض صدور پروانه ساختمانی، عوارض کسب و پیشه اطلاق می‌شود.
عوارض مستقیم و غیر مستقیم: عوارض مستقیم به عوارضی گفته می‌شود که به اموال منقول و غیرمنقول اختصاص مییابد. ولی عوارض غیرمستقیم به کالا و خدمات مختلفی اطلاق می‌شود.
نحوه پرداخت عوارض قانونی
امکان پرداخت عوارض قانونی به روشهای مختلفی وجود دارد. شهروندان میتوانند با مراجعه حضوری به مراجع مربوطه عوارض قانونی را پرداخت کنند یا به صورت اینترنتی و غیرحضوری در این زمینه اقدام کنند.
در صورتی که تمایل به پرداخت عوارض به شکل حضوری دارید، می‌توانید به دفاتر پیشخوان الکترونیک مراجعه کرده و قبوض مربوط به عوارض قانونی را بپردازید.
زمانی که به دفاتر خدمات الکترونیک مراجعه میکنید، ابتدا باید مدارک لازم مانند کارت شناسایی، قبض ارسالی و غیره را به مسئول مربوطه ارائه دهید و سپس عوارض درخواستی شما پرداخت می‌شود.
اما اگر زمان کافی برای پرداخت عوارض به روش حضوری ندارید، به شما روش اینترنتی را پیشنهاد میکنیم. سامانههای مختلفی برای پرداخت عوارض قانونی در نظر گرفته شده است که به صورت آنلاین می‌توانید اقدام کنید.
پرداخت قبوض عوارض خودرو، نوسازی و عمران شهری و غیره را می‌توان به شکل حضوری با مراجعه به بانکها و دستگاههای خودپرداز و همچنین می‌توان به شکل غیرحضوری و از طریق اپلیکیشن‌‌ها، موبایل بانک و اینترنت بانک انجام داد.
